Taalgids Hongaars: verschil tussen versies
ww vervoeging tegenwoordige tijd |
→Tegenwoordige tijd: aanvulling |
||
Regel 287: | Regel 287: | ||
==== Tegenwoordige tijd ==== |
==== Tegenwoordige tijd ==== |
||
In onderstaande tabel zijn de uitgangen achter de stam '''vet''' gemaakt. De hieronder tussen haakjes staande woorden ''én, te, ő, mi, ti'' en ''ők'' worden meestal weggelaten omdat het aan de uitgang al te zien is om wie het gaat. |
In onderstaande tabel zijn de uitgangen achter de stam '''vet''' gemaakt. De hieronder tussen haakjes staande woorden ''én, te, ő, mi, ti'' en ''ők'' worden meestal weggelaten omdat het aan de uitgang al te zien is om wie het gaat. De vervoegingen bij de beleefdheidsvormen Ön = ''U'', Maga = ''U'' krijgen dezelfde uitgangen als bij ő = ''zij/hij''. |
||
{|class="wikitable" style="text-align:center; |
{|class="wikitable" <!-- style="text-align:center;font-size:100%;line-height:100%;" --> |
||
| |
!colspan="7"|Regelmatige werkwoordvervoeging tegenwoordige tijd.<br>Voorbeelden. |
||
|- |
|- |
||
!Bepaaldheid → ||colspan="3" style="text-align:center;|Onbepaalde vervoeging ||colspan="3"|Bepaalde vervoeging |
|||
! |
|||
|colspan="6"|Voorbeelden tegenwoordige tijd: |
|||
|- |
|- |
||
!rowspan="2"|Werkwoord-<br>stam → ||rowspan="2"|met voor-<br>klinkers ||colspan="2"|met achterklinkers ||rowspan="2"|met voor-<br>klinkers ||colspan="2"|met achterklinkers |
|||
!Bepaaldheid → |
|||
|colspan="3"|Onbepaalde vervoeging (I) |
|||
|colspan="3"|Bepaalde vervoeging (II) |
|||
|- |
|- |
||
!zonder lipronding ||met lipronding ||zonder lipronding ||met lipronding |
|||
!rowspan="2"|Werkwoord-<br>stam met → |
|||
|rowspan="2"|voor-<br>klinkers |
|||
|colspan="2"|achterklinkers |
|||
|rowspan="2"|voor-<br>klinkers |
|||
|colspan="2"|achterklinkers |
|||
|- |
|- |
||
| ||colspan="3"| ||colspan="3"| |
|||
|zonder<br>lipronding |
|||
|met<br>lipronding |
|||
|zonder<br>lipronding |
|||
|met<br>lipronding |
|||
|- |
|||
! |
|||
!colspan="3"| |
|||
!colspan="3"| |
|||
|- |
|- |
||
|''ik'' (én) |
|''ik'' (én) |
||
| lát'''ok''' = ik zie |
| lát'''ok''' = ''ik zie'' |
||
| kér'''ek''' = ik vraag |
| kér'''ek''' = ''ik vraag'' |
||
| tör'''ök''' = ik breek |
| tör'''ök''' = ''ik breek'' |
||
| lát'''om''' = ik zie (het) |
| lát'''om''' = ''ik zie'' <small>(het)</small> |
||
| kér'''em''' = ik vraag (het) |
| kér'''em''' = ''ik vraag'' <small>(het)</small> |
||
| tör'''öm''' = ik breek (het) |
| tör'''öm''' = ''ik breek'' <small>(het)</small> |
||
|- |
|- |
||
|''jij'' (te) |
|''jij'' (te) |
||
|lát'''sz''' = jij ziet |
|lát'''sz''' = ''jij ziet'' |
||
|kér'''sz''' = |
|kér'''sz''' = j''ij vraagt'' |
||
|tör'''sz''' = jij breekt |
|tör'''sz''' = ''jij breekt'' |
||
| lát'''od''' = jij ziet (het) |
| lát'''od''' = ''jij ziet'' <small>(het)</small> |
||
| kér'''ed''' = jij vraagt (het) |
| kér'''ed''' = ''jij vraagt'' <small>(het)</small> |
||
| tör'''öd''' = jij breekt (het) |
| tör'''öd''' = ''jij breekt'' <small>(het)</small> |
||
|- |
|- |
||
|''hij,zij'' (ő) |
|''hij,zij'' (ő) |
||
|lát = zij ziet |
|lát = ''zij ziet'' |
||
|kér = zij vraagt |
|kér = ''zij vraagt'' |
||
|tör = zij breekt |
|tör = ''zij breekt'' |
||
|lát'''ja''' = zij ziet (het) |
|lát'''ja''' = ''zij ziet'' <small>(het)</small> |
||
|kér'''i''' = zij vraagt (het) |
|kér'''i''' = ''zij vraagt'' <small>(het)</small> |
||
|tör'''i''' = zij breekt (het) |
|tör'''i''' = ''zij breekt'' <small>(het)</small> |
||
|- |
|- |
||
|''wij'' (mi) |
|''wij'' (mi) |
||
|lát'''unk''' |
|lát'''unk''' = wij zien |
||
|kér'''ünk''' |
|kér'''ünk''' = wij vragen |
||
|tör'''ünk''' |
|tör'''ünk''' = wij breken |
||
|lát'''juk''' |
|lát'''juk''' = wij zien <small>(het)</small> |
||
|kér'''jük''' |
|kér'''jük''' = wij vragen <small>(het)</small> |
||
|tör'''jük''' |
|tör'''jük''' = wij breken <small>(het)</small> |
||
|- |
|- |
||
|''jullie'' (ti) |
|''jullie'' (ti) |
||
|lát'''tok''' |
|lát'''tok''' = jullie zien |
||
|kér'''tek''' |
|kér'''tek''' = jullie vragen |
||
|tör'''tök''' |
|tör'''tök''' = jullie breken |
||
|lát'''játok''' |
|lát'''játok''' = jullie zien <small>(het)</small> |
||
|kér'''itek''' |
|kér'''itek''' = jullie vragen <small>(het)</small> |
||
|tör'''itek''' |
|tör'''itek''' = jullie breken <small>(het)</small> |
||
|- |
|- |
||
|''zij'' (ők) |
|''zij'' (ők) |
||
|lát'''nak''' |
|lát'''nak''' = zij zien |
||
|kér'''nek''' |
|kér'''nek''' = zij vragen |
||
|tör'''nek''' |
|tör'''nek''' = zij breken |
||
|lát'''ják''' |
|lát'''ják''' = zij zien <small>(het)</small> |
||
|kér'''ik''' |
|kér'''ik''' = zij vragen <small>(het)</small> |
||
|tör'''ik''' |
|tör'''ik''' = zij breken <small>(het)</small> |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
Regel 366: | Regel 352: | ||
|- |
|- |
||
|''ik→jou'' (én→téged) |
|''ik→jou'' (én→téged) |
||
|lát'''lak''' = ik zie jou |
|lát'''lak''' = ''ik zie jou'' |
||
|kér'''lek''' = ik vraag jou |
|kér'''lek''' = ''ik vraag jou'' |
||
|tör'''lek''' = ik breek jou |
|tör'''lek''' = ''ik breek jou'' |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
Regel 375: | Regel 361: | ||
|- |
|- |
||
!hele<br>werkwoord: → |
!hele<br>werkwoord: → |
||
|lát'''ni''' |
|lát'''ni''' = ''zien'' |
||
|kér'''ni''' |
|kér'''ni''' = ''verzoeken, vragen'' |
||
|tör'''ni''' |
|tör'''ni''' = ''breken'' |
||
|lát'''ni''' |
|lát'''ni''' = ''zien'' |
||
|kér'''ni''' |
|kér'''ni''' = ''verzoeken'' |
||
|tör'''ni''' |
|tör'''ni''' = ''breken'' |
||
|} |
|} |
||
Versie van 15 feb 2016 20:07
Het Hongaars (Hongaars: magyar) is een Fins-Oegrische taal die wordt gesproken in Hongarije en in delen van Roemenië, Slowakije, Servië en Oekraïne. Het Hongaars heeft zo'n 14,5 miljoen sprekers en wordt geschreven met een Latijns alfabet dat is uitgebreid met wat extra tekens.
Grammatica
Sommige dingen zijn in het Hongaars wat makkelijker te leren dan andere. Makkelijke dingen zijn bijvoorbeeld:
- De uitspraak is niet erg moeilijk te leren:
- de klemtoon valt altijd op de eerste lettergreep, hoe lang het woord ook is, en ook bij leenwoorden uit andere talen,
- de uitspraak is fonetisch; de letters in het Hongaars worden altijd op de zelfde manier uitgesproken. Alleen de j en de ly hebben dezelfde uitspraak: als de Nederlandse 'j',
- bijna alle Hongaarse klanken heb je ook in het Nederlands. Het lastigst is de a; deze wordt uitgesproken als in het Engels woord what. De andere klinkers zijn ongeveer als in het Nederlands, alleen worden ze vaak anders geschreven,
- er zijn geen tweeklanken, en elke letter (grafeem) wordt apart uitgesproken.
- Er is geen grammaticaal geslacht zoals je dat in bijvoorbeeld het Nederlands hebt met een onderscheid tussen mannelijk, vrouwelijk en onzijdig (de- en het-woorden). Ook de woorden 'hij' en 'zij' hebben in Hongaars maar één vertaalequivalent: ő.
- Persoonlijke voornaamwoorden worden weinig gebruikt, omdat dit gewoonlijk al blijkt uit de werkwoordvervoeging.
- Altijd enkelvoud na een telwoord; na een telwoord (bepaald of onbepaald) wordt geen meervoud maar altijd het enkelvoud gebruikt.
- Er zijn nauwelijks dialecten; overal spreekt men ongeveer op de zelfde manier.
Moeilijkere dingen zijn bijvoorbeeld:
- Er zijn 40 letters (grafemen) in het Hongaarse alfabet (ábécé). Zo worden de Cs, Dzs, Gy, Ly, Ny, Sz, Ty en Zs als aparte letters beschouwd en ze worden dan ook apart opgenomen in de woordenboeken.
- Verder heeft alleen het Hongaars de letters ő en ű, die in geen andere taal worden gebruikt; deze letters zijn de lange varianten van ö en ü.
- Het grote aantal naamvallen (ruim 20) is in eerste instantie overdonderend, maar veel ervan komen overeen met de Nederlandse voorzetsels (zoals 'in', 'uit', 'op', 'van af', 'bij') en blijken dan niet meer zó ingewikkeld; eigenlijk betreft het hier geen "echte" naamvallen zoals die in veel Indo-Europese talen voorkomen. Wel is het nodig ook de Nederlandse begrippen onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp te kennen om de regels hier goed toe te passen.
- De werkwoordvervoeging wordt mede bepaald door de aard van het lijdend voorwerp. Voorbeelden: Latok.=Ik zie, Látlak.=Ik zie jou, Latom.=Ik zie het/hem/haar.
- Voor ons komen in het Hongaars weinig herkenbare woorden voor.
- Voorbeelden: Het woord uit het Hongaars, dat in veel talen voorkomt is kocsi dat je uitspreekt als 'kotsji', het betekent wagen; in het Nederlands is dat koets geworden, in het Engels coach.
Ook het woord gulyás='goulash' kennen we.
- Voorbeelden: Het woord uit het Hongaars, dat in veel talen voorkomt is kocsi dat je uitspreekt als 'kotsji', het betekent wagen; in het Nederlands is dat koets geworden, in het Engels coach.
- Leenwoorden uit andere talen komen rijkelijk voor in het Hongaars, zoals Latijnse (iskola=school), Turkse (alma=appel), Slavische (kolbász=worst, patak=beek, rák=krab, kanker), Franse (sjofőr=chauffeur, fotel=fauteuil, szaniter=sanitair, sardoné), Duitse (eper=aardbei, muszaj=moeten) en Engelse (dzsem=jam, bukméker=bookmaker, lízing=leasing) woorden. De spelling wordt gewoonlijk aangepast aan het Hongaarse systeem.
- De woordvolgorde in een Hongaarse zin lijkt vaak voor ons omgekeerd; je moet bij het lezen vaak achteraan in de zin beginnen.
- De intonatie is afwijkend bij "beslissingsvragen":
- Gewone zinnen en ook de vragen die beginnen met een vraagwoord (zoals ki=wie, mi=wat, hol=waar, mikor=wanneer, hogy=hoe) hebben een dalende intonatie in het Hongaars.
- Bij de zogenaamde beslissingsvragen (vragen die je met ja=igen of nee=nem zou kunnen beantwoorden) gaat de toon geleidelijk omlaag, maar even omhoog bij de voorlaatste lettergreep en dan iets verder omlaag. Voor ons klinkt het daarom helemaal niet als een vraag (in het Nederlands gaan alle vraagzinnen aan het einde in toon iets omhoog), maar voor een Hongaar is deze intonatie nodig om de zin op te vatten als een vraag.
(Opmerking: Maar de woorden voor 'ja'=igen of 'nee'=nem worden niet vaak gebruikt: men antwoordt dan met een werkwoordsvorm, het werkwoordvoorvoegsel of een ontkenning daarvan.)
Eén woord kan verschillende dingen betekenen; dat geldt zowel voor Nederlandse als voor Hongaarse woorden. Het woord 'alleen' kan je op meer manieren vertalen, het hangt er vanaf wat je bedoelt: alleen=slechts: csak, alleen=uitsluitend: kizárólag, alleen=in je eentje: egyedül; de betekenis blijkt uit het zinsverband.
Uitspraak
Alfabet
Het Hongaarse alfabet telt 40 letters, daarnaast zijn er enkele die alleen voorkomen in leenwoorden. Een aantal daarvan zijn diglyfen of triglyfen, dat wil zeggen: geschreven met 2 of 3 toetsaanslagen op ons toetsenbord.
A a; Á á; B b; C c; Cs cs; D d; Dz dz; Dzs dzs; E e; É é; F f; G g; Gy gy; H h; I i; Í í; J j; K k; L l; Ly ly; M m; N n; Ny ny; O o; Ó ó; Ö ö; Ő ő; P p; R r; S s; Sz sz; T t; Ty ty; U u; Ú ú; Ű ű; V v; W w; X x; Y y; Z z; Zs zs
Klinkers
In onderstaande tabel worden kort uitgesproken klinkers aan het einde van een woord voor de duidelijkheid met ..\ aangegeven.
korte klinkers | lange klinkers | ||
---|---|---|---|
letter | uitspraak als | letter | uitspraak als |
a | a\ in hak, meer als in Engelse what | á | aa in haar |
e | e\ in pek | é | ee in peer |
i | kort uitgesproken ie\ in biet | í | lange ie in bier |
o | o\ in bot | ó | oo in boor |
ö | u\ in dun | ő | eu in deur |
u | korte oe\ in boek | ú | lange oe in boer |
ü | kort uitgesproken u\ in student | ű | lange u in stuur |
Opmerking:
- een i zoals in het Nederlandse wit komt niet voor.
- tweeklanken zoals au in auto wordt uitgesproken als a-oe.
Medeklinkers
letter | voorbeeld | uitspraak als | * stem- hebbend |
---|---|---|---|
b | bab = boon | Nederlandse b, stemhebbend | * |
c | cica = kat | ts in pets | |
cs | cseh = Tsjech | tsj in Tsjechië | |
d | dél = zuiden, middag | Nederlandse d, stemhebbend | * |
dz | edző = trainer | combinatie van d + z | * |
dzs | dzsem = jam | dzj zoals de uitspraak van de dg in het Engelse bridge | * |
f | fa = hout, boom | Nederlandse f | |
g | gabona = graan | g in het Duitse gut | * |
gy | gyalog = te voet | dj in djatihout, hoedje | * |
h | hét = week, zeven | Nederlandse h, soms bijna onhoorbaar | |
j | jó = goed | Nederlandse j in bajes | * |
k | kettő = twee | Nederlandse k | |
l | láng = vlam | Nederlandse l | * |
ly | lyuk = gat | Nederlandse j in bajes | * |
m | móly = mot | Nederlandse m | * |
n | nem = nee | Nederlandse n | * |
ny | nyár = zomer | nj in franje, vgl. Spaanse "ñ" | * |
p | pép = pap | Nederlandse p | |
q | - | k, kw, in leenwoorden | |
r | rendőrség = politie | rollende Nederlandse r | |
s | sál = sjaal | sj in sjaal | |
sz | szent=sint | Nederlandse s in sint | |
t | tíz = tien | Nederlandse t | |
ty | tyúk = kip | tj in tjalk | |
v | vaj = boter | Nederlandse w | * |
w | - | Nederlandse w, in leenwoorden en namen | * |
x | - | Nederlandse x in taxi, in leenwoorden | |
y | - | geen ie!, komt voor in de combinaties gy, ly, ny en ty (zie aldaar), verder soms in leenwoorden en namen, dan wel vaak als ie |
|
z | zab = haver | Nederlandse z | * |
zs | zsebkendő = zakdoek | de j in journaal (uitspraak: zjoernaal) | * |
Opmerkingen uitspraak:
- Ook aan het einde van het woord worden stemhebbende medeklinkers als b, d, v en z stemhebbend uitgesproken (dus niet zo als in het Nederlands respectievelijk als p, t, f en s).
- "Lange" medeklinkers worden dubbel geschreven, met andere woorden: verdubbelde medeklinkers worden lang aangehouden.
Opmerkingen spelling:
- Medeklinker die met 2 "letters" worden geschreven worden bij verdubbeling geschreven met een verdubbelde beginletter: ccs, lly, ssz.
- Eigennamen hebben soms een oude spelling, waarbij de uitspraak afwijkt.
Klemtoon en intonatie
De klemtoon valt altijd op de eerste lettergreep van het woord, hoe lang het ook is, en ook bij leenwoorden uit andere talen.
De intonatie in niet-vragende zinnen en in zinnen met een vraagwoord (wie, wat, waar, wanneer, ...) is geleidelijk dalend, waardoor Hongaars wat monotoon kan klinken. In vraagzinnen die met ja of nee beantwoord kunnen worden (beslissingsvragen) is de intonatie in de voorlaatste lettergreep van de zin even stijgend en daarna de laatste lettergreep wat verder dalend. Zinnen zonder deze intonatie worden vaak niet als vraag begrepen.
Voorbeeld van een beslissingsvraag:
- Véletlenül ismeri Kristóf Ágotát?=Kent u toevallig Ágota Kristóf?
Mogelijke antwoorden:
- Igen, ismerem. / Ismerem. = Ja, ik ken haar.
Nem, nem ismerem. / Nem ismerem. = Nee, ik ken haar niet.
Dehogy nem! = Welzeker!
Werkwoorden
De werkwoorden worden vervoegd voor de tegenwoordige tijd, de verleden tijd, de gebiedende wijs en de voorwaardelijke wijs. Meestal zijn daarbinnen dan drie typen te onderscheiden op grond van de klinkers van het werkwoord (klinkerharmonie):
1. achterklinkers / lage klinkers: | a, á, o, ó, u, ú | |
2. voorklinkers / hoge klinkers, met lipronding | ö, ő, ü, ű | |
3. voorklinkers / hoge klinkers, zonder lipronding | e, é, i, í | (ook wel: "neutrale" klinkers) |
Het lastigste deel van de vervoeging is de rol van het lijdend voorwerp:
- waar het lijdend voorwerp is "onbepaald" heet ook de vervoeging onbepaald; dit is het geval als het onduidelijk is waarover het gaat, bijvoorbeeld:
- er geen bezitsaanduiding is of geen aanwijzend voornaamwoord
- er geen verwijzing is naar een al eerder genoemd lijdend voorwerp
- maar ook als het lijdend voorwerp de eerste en tweede persoon (mij en jou) betreft
- als het lijdend voorwerp "bepaald" is heet ook de vervoeging bepaald; dit is het geval als het lijdend voorwerp specifiek en duidelijk is:
- als er een bepaald lidwoord voor staat (a, az = de, het bij: a házat = het huis, az autót = de auto)
- er een bezitsaanduiding is of een aanwijzend voornaamwoord (házát = haar/zijn huis, hibámat = mijn fout, ezt = dit, deze, azt = dat, die, azokat = die)
- als het een 3de persoon betreft (zoals: őt = hem, haar, Önt = U, őket = hen).
- als het gaat om een eigennaam, zoals van een persoon of plaats (zoals: Jánost, Budapestet)
Tegenwoordige tijd
In onderstaande tabel zijn de uitgangen achter de stam vet gemaakt. De hieronder tussen haakjes staande woorden én, te, ő, mi, ti en ők worden meestal weggelaten omdat het aan de uitgang al te zien is om wie het gaat. De vervoegingen bij de beleefdheidsvormen Ön = U, Maga = U krijgen dezelfde uitgangen als bij ő = zij/hij.
Regelmatige werkwoordvervoeging tegenwoordige tijd. Voorbeelden. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Bepaaldheid → | Onbepaalde vervoeging | Bepaalde vervoeging | ||||
Werkwoord- stam → |
met voor- klinkers |
met achterklinkers | met voor- klinkers |
met achterklinkers | ||
zonder lipronding | met lipronding | zonder lipronding | met lipronding | |||
ik (én) | látok = ik zie | kérek = ik vraag | török = ik breek | látom = ik zie (het) | kérem = ik vraag (het) | töröm = ik breek (het) |
jij (te) | látsz = jij ziet | kérsz = jij vraagt | törsz = jij breekt | látod = jij ziet (het) | kéred = jij vraagt (het) | töröd = jij breekt (het) |
hij,zij (ő) | lát = zij ziet | kér = zij vraagt | tör = zij breekt | látja = zij ziet (het) | kéri = zij vraagt (het) | töri = zij breekt (het) |
wij (mi) | látunk = wij zien | kérünk = wij vragen | törünk = wij breken | látjuk = wij zien (het) | kérjük = wij vragen (het) | törjük = wij breken (het) |
jullie (ti) | láttok = jullie zien | kértek = jullie vragen | törtök = jullie breken | látjátok = jullie zien (het) | kéritek = jullie vragen (het) | töritek = jullie breken (het) |
zij (ők) | látnak = zij zien | kérnek = zij vragen | törnek = zij breken | látják = zij zien (het) | kérik = zij vragen (het) | törik = zij breken (het) |
ik→jou (én→téged) | látlak = ik zie jou | kérlek = ik vraag jou | törlek = ik breek jou | |||
hele werkwoord: → |
látni = zien | kérni = verzoeken, vragen | törni = breken | látni = zien | kérni = verzoeken | törni = breken |
Woordenboek
Gebruikelijke uitdrukkingen
Gebruikelijke uitdrukkingen
|
Woordenlijst
Onderwerp | Nederlands | Hongaars | Uitspraak | Opmerking |
---|---|---|---|---|
Basiswoorden | (Ik wens u) Goeiedag. | Jó napot (kivánok). | joonappot (kiwaanok). | formeel |
Hallo. | Szervusz. Szia. Szevasz. Helló. | serwus. sia. sewwas. helloo | informeel | |
Hoe maakt U het? | Hogy van? | hodj wan? | formeel | |
Hoe gaat het? | Hogy vagy? | hodj wadj? | informeel | |
Goed, dank u. | Jól. Köszönöm. | jool. kussunnum. | ||
Heel goed!. | Remek! Tökjó | remmek. tukjoo | informeel | |
Hoe heet u? | Hogy hívják? | hodj hievjaak | formeel | |
Ik heet ______. | (Engem) ______-nak/nek hívnak. | (Engem) ______-nak/nek hiewnak | ||
Zij/hij heet ______. | (Őt) ______-nak/nek hívják. | (Eut) ______-nak/nek hiewjaak | ||
Ik ben ______. | ______ vagyok. | ______ vadjok | ||
Aangenaam kennis te maken. | Örvendek. | urwendek. | formeel | |
Alstublieft. | Tessék. | tessjeek. | bij aanbieden | |
Dank u wel. | Köszönöm szépen. | kussunnum seepen. | ||
Graag gedaan. | Szivesen. | siewessjen. | van harte | |
Ja. | Igen. | iegen | ||
Nee. | Nem. | nem. | ||
Excuseer. | Elnézést kérek. | elneezeest keerek. | ||
Het spijt me. | Bocsánat. | botsjaanat. | ||
Tot ziens. | Viszontlátásra. Viszlát. | wiesontlaataasjra. wieslaat. | formeel. informeel | |
Ik spreek geen Hongaars. | Nem beszélek magyarul. | nem besseelek madjaroel. | ||
Spreekt u Nederlands? | Beszél hollandul? | besseel hol landoel? | intonatie! | |
Spreekt hier iemand Nederlands? | Valaki beszél hollandul? | walaki besseel hol landoel? | intonatie! | |
Help! | Segítség! | sjeggietsjeeg! | ||
(Ik wens u) Goeiemorgen. | Jó reggelt (kivánok). | joo reggelt (kiwaanok) | tot 8 uur | |
(Ik wens u) Goeienavond. | Jó estét (kivánok). | joo esjteet (kiwaanok) | ||
(Ik wens u) Welterusten. | Jó éjszakát (kivánok). | joo eejsakkaat (kiwaanok) | ||
Ik begrijp het. | Értem. | eertem | ||
Ik begrijp het niet. | Nem értem . | nem eertem | ||
Waar is de WC? | Hol van a vécé? | hol wan a weetsee? | ||
Bij problemen | Laat me met rust! | Hagyj békén! | hadj beekeen | |
Raak me niet aan! | Ne érj hozzám! | ne eerj hozaam | ||
Ik bel de politie. | Hívom a rendőrséget. | hiewom a\ rendeursjeeget | ||
Politie! | Rendőrség! | rendeursjeeg | ||
Stop! Dief! | Állj! Tolvaj! | aaj tolvaj | ||
Ik heb uw hulp nodig. | Szükségem van a segítségére. | suuksjeegem wan a\ sjegietsjeegeere | ||
Het is een noodgeval. | Ez vészhelyzet. | ez weeshejzet | ||
Ik ben verdwaald. | Eltévedtem. | elteewedtem | ||
Ik ben mijn tas kwijt. | Elvesztettem a táskámat. | elwestettem a\ taaskaamat | ||
Ik ben mijn portemonnee kwijt. | Elvesztettem a pénztárcámat. | elwestettem a\ peenztaartsaamat | ||
Ik ben ziek. | Beteg vagyok | betteg wadjok | ||
Ik ben gewond. | Megsérültem. | megsjeerultem | ||
Ik heb een dokter nodig. | Szükségem van egy orvosra. | sjuuksjeegem wan edj orwosra\ | ||
Mag ik uw telefoon gebruiken? | Használhatom a telefónját? | hasnaalhattom a\ tellefoonjaat | intonatie! | |
Cijfers | 1 | egy | edj | |
2 | kettő, két | ketteu, keet | ||
3 | három | haarom | ||
4 | négy | needj | ||
5 | öt | ut | ||
6 | hat | hat | ||
7 | hét | heet | ||
8 | nyolc | njolts | ||
9 | kilenc | kielents | ||
10 | tíz | tiez | ||
11 | tizenegy | tiezenedj | ||
12 | tizenkettő | tiezenketteu | ||
13 | tizenhárom | tiezenhaarom | ||
14 | tizennégy | tiezenneedj | ||
15 | tizenöt | tiezenut | ||
16 | tizenhat | tiezenhat | ||
17 | tizenhét | tiezenheet | ||
18 | tizennyolc | tiezennjolts | ||
19 | tizenkilenc | tiezenkielents | ||
20 | húsz | hoes | ||
21 | huszonegy | hoessonedj | ||
22 | huszonkettő | hoessonketteu | ||
23 | huszonhárom | hoessonhaarom | ||
30 | harminc | harmienc | ||
40 | negyven | nedjwen | ||
50 | ötven | utwen | ||
60 | hatvan | hatwan | ||
70 | hetven | hetwen | ||
80 | nyolcvan | njoltswan | ||
90 | kilencven | kielentswen | ||
100 | száz | saaz | ||
200 | kétszáz | keetsaaz | ||
300 | háromszáz | haaromsaaz | ||
1 000 | ezer | ezzer | ||
2 000 | kétezer | kétezzer | ||
1 000 000 | millió | miellioo | ||
1 000 000 000 | ||||
1 000 000 000 000 | ||||
half | fél | feel | ||
weinig | kevés | kewweesj | ||
minder | kevesebb | kewwesjeb | ||
veel | sok | sjok | ||
meer | több | tub | ||
veel meer | sokkal több | sjokkal tubb | ||
Nummertelwoorden | (trein, bus, weg) nummer 1 | egyes (vonat, busz, út) | edjesj wonnat, boes, oet | |
nummer 2 | kettes | kettes | ||
nummer 3 | hármas | haarmasj | ||
nummer 4 | négyes | needjesj | ||
nummer 5 | ötös | uttusj | ||
nummer 6 | hatos | hattosj | ||
nummer 7 | hetes | hettesj | ||
nummer 8 | nyolcas | njoltsasj | ||
nummer 9 | kilences | kielentsesj | ||
nummer 10 | tízes | tiezesj | ||
Tijd | nu | most | mosjt | |
later | később | keeseub | ||
vroeg | korán | korraan | ||
ochtend | reggel | reggel | ||
's ochtends | délelőtt (de.) | deelellut | voormiddags | |
middag (om 12 uur) | dél | deel | klokslag 12. | |
's middags | délután (du.) | deeloetaan | des namiddags | |
avond | este | esjte\ | ||
's avonds | este | esjte\ | na zessen | |
nacht | éjszak | eejsak | ||
's nachts | éjszakon | eejsakkon | ||
Klok | Eén uur 's ochtends | Éjjel egy óra | eejel edj oora\ | |
Twee uur 's ochtends | Hajnali két óra | hajnalli keet oora\ | ||
Twaalf uur 's middags | Dél | deel | ||
Eén uur 's middags | Délután egy | deeloetaan edj | ||
Kwart over één (=Kwart twee) | Negyed kettő | nedjed ketteu | men gaat steeds uit van het uur waarmee men begonnen is: het tweede uur. | |
Half twee | Fél kettő | feel ketteu | ||
Kwart voor twee (=Driekwart twee) | Három negyed kettő | haarom nedjed ketteu | ||
Twee uur 's middags | Délután kettő | deeloetaan ketteu | ||
Twaalf uur 's nachts | Éjfél | eejfeel | ||
Duur | _____ minuut /minuten | _____ perc | perts | |
_____ uur /uren | _____ óra | oora\ | ||
_____ dag (en) | _____ nap | nap | ||
_____ week /weken | _____ hét | heet | ||
_____ maand (en) | _____ hónap | hoonap | ||
_____ jaar /jaren | _____ év | eew | ||
Dagen | vandaag | ma | ma\ | |
gisteren | tegnap | tegnap | ||
morgen | holnap | holnap | ||
overmorgen | holnap után | holnap oetaan | ||
deze week , in deze week | ez a hét , ezen a héten | ez a heet, ezzen a heeten | ||
vorige week , in vorige week | múlt hét , múlt héten | moelt heet, moelt heeten | ||
volgende week , in de volgende week | jövő hét , jövő héten | juvveu heet, juvveu heeten | ||
zondag, op zondag (Zo) | vasárnap (V) | wassjaarnap | ||
maandag, op maandag (Ma) | hétfő, hétfőn (H) | heetfeu, heetfeun | ||
dinsdag, op dinsdag (Di) | kedd, kedden (K) | ked, kedden | ||
woensdag, op woensdag (Wo) | szerda, szerdán (Sze) | serda, serdaan | ||
donderdag, op donderdag (Do) | csütörtök, csütörtökön (Cs) | tsjuuturtuk, tsjuuturtukkun | ||
vrijdag, op vrijdag (Vr) | péntek, pénteken (P) | peentek, peentekken | ||
zaterdag, op zaterdag | szombat, szombaton (Szo) | sombat, sombatton | ||
Maanden | januari | január | jannoe-aar | |
februari | február | febroe-aar | ||
maart | március | maartsioesj | ||
april | április | aaprieliesj | ||
mei | május | maajoesj | ||
juni | junius | joenioesj | ||
juli | julius | joelioesj | ||
augustus | augusztus | augoestoesj | ||
september | szeptember | september | ||
oktober | október | oktoober | ||
november | november | november | ||
december | december | detsember | ||
Datum | maandag 1 juli 2013 (Ma 01-07-2013) |
hétfő kétezertizenhárom julius elseje (H. 2013.07.01.) |
||
op donderdag 27 februari 2014 (Do 27-02-2014) |
csütörtökön kétezertizennégy február huszonhetedikén (Cs. 2014.02.27.én) |
|||
Kleuren | zwart | fekete | fekkette\ | |
grijs | szürke, ősz (haren) | surke\, eus | ||
wit | fehér | feheer | ||
rood | vörös, piros | wurrusj, pirosj | ||
oranje | narancs, narancsszínű | narrantsj, narrantsjsienuu | ||
geel | sárga | sjaarga\ | ||
groen | zöld | zuld | ||
blauw | kék | keek | ||
paars | bíboros, lila | bieborrosj, liela\ | meestal wordt 'lila' gebruikt | |
bruin | barna | barna\ | ||
Vervoer, Trein en bus | Hoeveel kost een kaartje naar _____? | Mennyibe kerül egy jegy _____ ba/be/ra/re? | ||
Een kaartje naar _____, alstublieft. | Egy jegyet kérek, _____ ba/be/ra/re. | |||
Waar gaat deze trein /bus naartoe? | Hóva megy a vonat /busz? | |||
Vanwaar vertrekt de trein /bus naar _____? | Honnan indul a vonat /busz _____ ba/be/ra/re? | |||
Stopt deze trein /bus in _____? | Ez a vonat /busz megáll _____ ban/ben/en/on/ön? | |||
Wanneer vertrekt de trein /bus naar_____ ? | Mikor indul a vonat /busz _____ ba/be/ra/re? | |||
Wanneer komt de trein /bus aan in _____? | Mikor érkezik a vonat /busz _____ ba/be/ra/re? | |||
Vervoer, Richtingen | Hoe kom ik in _____ ? | Hogy jutok el _____ ba/be/ra/re? | ||
Hoe kom ik in het station ? | Hogy jutok el a vasútállomásra ? | |||
Hoe kom ik bij de bushalte ? | Hogy jutok el a buszmegállóba ? | |||
Hoe kom ik bij de luchthaven ? | Hogy jutok el a repülőtérre ? | |||
Hoe kom ik bij het stadscentrum ? | Hogy jutok el a belvárosba ? | |||
Hoe kom ik bij de jeugdherberg ? | Hogy jutok el a a hostelbe ? | |||
Hoe kom ik bij het _____ hotel ? | Hogy jutok el a/az _____ hotelbe ? | |||
Hoe kom ik bij het Nederlands/Belgisch/Surinaams consulaat? | Hogy jutok el a Holland/Belga/Szurinámi konzulátusra ? | |||
Waar zijn er veel ... | Hol van sok .... | |||
Waar zijn er veel hotels? | Hol van sok hotel ? | |||
Waar zijn er veel restaurants? | Hol van sok étterem ? | |||
Waar zijn er veel cafés? | Hol van sok vendéglő /kocsma? | |||
Waar zijn er veel bezienswaardigheden? | Hol van sok látnivaló? | |||
Kunt u het op de kaart aanduiden? | Mutathatná a térképen? | |||
straat, weg | utca, út | |||
Links afslaan. | Balra fordulni | |||
Rechts afslaan. | Jobbra fordulni | |||
links | bal | |||
rechts | jobb | |||
rechtdoor | egyenes | |||
richting de _____ | _____ felé | |||
voorbij de _____ | _____ mögött | (achter) | ||
voor de _____ | _____ előtt | |||
Let op de/het _____. | Vigyázz a _____-ra/-re. | |||
kruispunt | útkereszteződés | |||
Noord | Észak | |||
Zuid | Dél | |||
Oost | Kelet | |||
West | Nyugat | |||
bergop, omhoog | hegyre, felfelé | |||
bergaf, naar beneden | hegyről, lefelé | |||
Vervoer, Taxi | Taxi! | Taxi! | taksie | |
Breng me naar _____, alstublieft. | Vigyen el, kérem, _____ ba/be/ra/re. | |||
Hoeveel kost het om naar _____ te rijden? | Mennyibe kerül eljutni _____ ba/be/ra/re? | |||
Breng me daarheen, alstublieft. | Vigyen oda, kérem. | |||
Slapen | Heeft u nog kamers beschikbaar? | Van szabad szobájuk ? | ||
Hoeveel kost een kamer voor één persoon /twee personen? | Mennyibe kerül egy szoba egy főre /két főre? | |||
Beschikt de kamer over ... | A szobában van .... | |||
Beschikt de kamer over lakens? | A szobában van lepedő ? | |||
Beschikt de kamer over een WC? | A szobában van vécé ? | |||
Beschikt de kamer over een badkamer? | A szobában van fürdőszoba ? | |||
Beschikt de kamer over een telefoon? | A szobában van telefon ? | |||
Beschikt de kamer over een televisie? | A szobában van tévé ? | |||
Mag ik de kamer eerst even zien? | Megnézhetem először a szobát ? | |||
Heeft u iets rustiger? | Van csendesebb? | |||
Heeft u iets groter? | Van nagyobb? | |||
Heeft u iets schoner? | Van tisztább? | |||
Heeft u iets goedkoper? | Van olcsóbb? | |||
Oké, ik neem het. | Rendben, kérem. | |||
Ik blijf _____ nacht (en). | ____ éjszakát maradok. | |||
Kunt u mij een ander hotel aanbevelen? | Tudna ajánlanni egy másik hotelt ? | |||
Heeft u een kluis ? | Van önnöknek széfjük ? | (voor waardevolle bezittingen) | ||
Heeft u een kluisjes? (voor kleding) | Van önnöknek csomagmegőrzőjük? | |||
Is het ontbijt /avondeten inbegrepen? | A reggeli /vacsora benne van az árban? | |||
Hoe laat is het ontbijt /avondeten? | Mikor van a reggeli /vacsora? | |||
Wilt u mijn kamer schoonmaken ? | Kitakarítaná a szobám? | |||
Kunt u me wekken om _____ uur? | Felébresztene ____kor? | |||
Ik wil uitchecken. | Szeretnék kijelentkezni. | |||
Geld | Kan ik betalen met Amerikaanse dollars ? | Fizethetek Amerikai dollárral ? | ||
Kan ik betalen met Britse ponden ? | Fizethetek Angol fonttal ? | |||
Kan ik betalen met euro's? | Fizethetek euroval ? | |||
Kan ik betalen met een creditcard? | Fizethetek hitelkártyával ? | |||
Kunt u geld voor me wisselen ? | Váltana nekem pénzt? | |||
Waar kan ik geld wisselen ? | Hol tudok pénzt |váltani|? | |||
Kan ik hier travellercheques inwisselen? | ? | |||
Waar kan ik travellercheques inwisselen? | ||||
Wat is de wisselkoers? | ? | |||
Waar is er een geldautomaat ? | Hol van a bankomat ? | |||
Eten | Een tafel voor één persoon/twee personen, alstublieft. | |||
Mag ik de menukaart even zien? | Kérem az étlapot . | keerem az eetlappot | ||
Mag ik een kijkje nemen in de keuken? | ||||
Is er een specialiteit van het huis? | ? | |||
Is er een streekgerecht? | ? | |||
Ik ben vegetariër . | Vegetárianus vagyok | weggtaariaanoesj | ||
Ik eet geen varkensvlees. | sertés = disznó | |||
Ik eet geen rundvlees. | ||||
Ik eet alleen koosjer. | ||||
Kunt u dat met minder olie/boter/vet maken, alstublieft? | ? | |||
vast menu | menü | mennuu | dagmenu | |
à la carte | az étlapról | |||
ontbijt | reggeli | reggelie | ||
lunch | ebéd | ebbeed | ||
afternoontea | uzsonna | oezjonna\ | (kleine maaltijd) | |
avondeten | vacsora | watsjoora\ | ||
Ik wil graag _____. | Kerem _____. | |||
Ik wil graag een gerecht met _____. | ||||
kip | csirke | |||
rundsvlees | marha | |||
vis | hal | |||
ham | sonka | |||
worst | kolbász | |||
kaas | sajt | |||
eieren | tojás | |||
salade | saláta | |||
(verse) groenten | friss zöldség | |||
(vers) fruit | friss gyümlölcs | |||
brood | kenyér | |||
geroosterd brood | piritott kenyér | |||
noedels, pasta | tészta | |||
rijst | rízs | |||
bonen, sperziebonen | bab, zöldbab | |||
Mag ik een glas _____? | Kérem egy pohár _____. | |||
Mag ik een kopje _____? | Kérem egy bögre _____. | |||
Mag ik een fles _____? | Kérem egy üveg _____. | |||
Mag ik koffie? | Kérem kávét. | (koffie is gewoonlijk espresso) | ||
Mag ik thee? | Kérem teát. | |||
Mag ik sap ? | Kérem levet . | |||
Mag ik koolzuurhoudend water? | Kérem szénsavas vizet. | |||
Mag ik mineraalwater | Kérem ásványvizet. | |||
Mag ik bier? | Kérem sört. | |||
Mag ik twee / drie deciliter wijn? | Kérem két / három deci bort. | (gebruikelijke hoeveelheden zijn 2 dl of 3 dl) | ||
Mag ik rode / witte wijn? | Kérem vöros / fehér bort. | |||
Mag ik wat _____? | Kérem _____. | |||
Mag ik wat zout? | Kérem sót. | |||
Mag ik wat zwarte peper? | Kérem fekete borst. | |||
Mag ik wat boter? | Kérem vajat. | |||
Ober! | Pincér! | |||
Ik ben klaar. | ||||
Het was heerlijk. | ||||
Kunt u de borden afruimen? | ? | |||
De rekening , alstublieft. | Kérem a számlát. | |||
Uitgaan | Serveert u alcohol? | ? | ||
Is er bediening aan tafel? | ? | |||
Een biertje/twee biertjes, alstublieft. | Egy / Két sört kérem, legyen szives. | |||
Een glas rode/witte wijn, alstublieft. | ||||
Een fles, alstublieft. | ||||
Wijn met sodawater, alstublieft. | Kérem egy fröccsöt. | Keerem edj frutsjut | ||
whisky | ||||
wodka | vodka | wodka\ | ||
rum | rum | roem | ||
water | víz | wiez | ||
sodawater | szóda | sooda\ | ||
tonic | tonic | tonniek | ||
sinaasappelsap | narancslé | narrantsjlee | ||
cola | cola | kola\ | ||
Heeft u bittergarnituur? | ? | (alleen in Nl) | ||
Nog eentje, alstublieft. | Kérem még egyet. | |||
Nog een rondje, alstublieft. | ||||
Wanneer gaat u dicht? | ? | |||
Proost! | Egészségére / Egészségedre / Egészségetekre! | Op Uw / jouw / jullie gezondheid! | ||
Winkelen | Heeft u dit in mijn maat? | ? | ||
Hoeveel kost dat? | Mennyibe kerül? | |||
Dat is (te) duur. | Az drága. | |||
Wilt u het voor _____ verkopen? | ? | |||
duur | drága | |||
goedkoop | olcsó | |||
Dat kan ik mij niet veroorloven. | ||||
Ik wil het niet. | Nem kérem. | |||
U bedriegt me. | ||||
Ik ben niet geïnteresseerd . | (Nekem) nem érdekel . | (nekkem) nem eerdekkel | ||
Oké, ik neem het. | Rendben. | |||
Bezorgt u (overzee)? | ||||
Ik wil graag ... | Kérem ...-t/-at/-ot/-et/-öt | |||
Ik wil graag tandpasta. | Kérem fogkrémet. | |||
Ik wil graag een tandenborstel. | Kérem fogkefét. | |||
Ik wil graag tampons. | ||||
Ik wil graag zeep. | Kérem szappant. | |||
Ik wil graag shampoo. | ||||
Ik wil graag een pijnstiller. | Kérem fájdalomcsillapítót. | |||
Ik wil graag een middel tegen verkoudheid. | ||||
Ik wil graag maagtabletten. | ||||
Ik wil graag scheermesjes | Kerem borotvapengét. | |||
Ik wil graag een paraplu . | Kérem esernyőt. | |||
Ik wil graag zonnebrandcrème. | ||||
Ik wil graag een ansichtkaart . | Kérem képeslapot. | |||
Ik wil graag postzegels . | Kérem bélyeget. | |||
Ik wil graag batterijen . | ||||
Ik wil graag schrijfpapier . | Kérem írópapírt. | |||
Ik wil graag een pen . | Kérem egy tollat. | |||
Ik wil graag Nederlandstalige boeken. | ? | |||
Ik wil graag Nederlandstalige tijdschriften. | ||||
Ik wil graag een Nederlandstalige krant. | ||||
Ik wil graag een Nederlands-Hongaars woordenboek. | Holland-Magyar szótárat kérem. | |||
Rijden | Ik wil een auto huren. | |||
Kan ik het laten verzekeren? | ? | |||
stop! | Állj! | |||
éénrichtingsstraat | ||||
voorrang verlenen | ||||
parkeerverbod | ||||
snelheidslimiet | ||||
tankstation | benzinkút | |||
benzine | benzin | |||
diesel | dízel | |||
Gezondheid | Apotheek. | Gyógyszertár. Patika | Djoodjsertaar. Pattika\ | (tweede woord is informeler) |
Huisartsenpraktijk. | Orvosi rendelő / Rendelő. | Orwosjie rendelleu / Rendelleu | ||
Tandarts | Fogrvos | Fogorwosj | ||
Autoriteiten | Ik heb niets verkeerds gedaan. | |||
Het was een misverstand. | ||||
Waar brengt u me naartoe? | ? | |||
Ben ik gearresteerd? | ? | |||
Ik ben Nederlands/Belgisch/Surinaams staatsburger. | ||||
Ik wil praten met de Nederlandse/Belgische/Surinaamse ambassade/consulaat. | ||||
Ik wil met een advocaat spreken. | ||||
Kan ik niet gewoon nu een boete betalen? |