Berlijn

Berlijn

Berlijn is een wereldstad met meerdere wijkartikelen, die elk attracties, restaurants, uitgaansgelegenheden en accommodaties bevatten.

Berlijn is de hoofdstad van Duitsland. De stad staat symbool voor jeugd, cultuur, wetenschap, vernieuwing en hereniging.

Wijken

Berlijn wordt sinds 2001 administratief opgedeeld in 12 districten (Bezirke). Men heeft toen schaalvergroting toegepast om de kosten te drukken en het aantal van 23 gereduceerd tot 12. De bevolking blijft echter de oude namen gebruiken. Ze worden ook wel eens respectievelijk Großbezirken en gewone Bezirken genoemd. In deze gids gebruiken we de oude benamingen, die beter passen bij de beleving van reizigers.

Mitte (Mitte (oude district) en Tiergarten) Dit is het historische centrum van Berlijn en het hart van het voormalige Oost-Berlijn. Vele cafés, restaurants, clubs en galerieën zijn hier te vinden, net als de vele historische gebouwen van de stad.

Berlijn/City West (Charlottenburg, Wilmersdorf en Schöneberg) Ku'Damm is, samen met de Tauentzienstraße, een van de belangrijkste winkelstraten in het voormalige West-Berlijn, met name voor luxeartikelen. Langs deze straten en de zijstraten liggen veel goede restaurants en hotels. Dit district bevat ook het Schloss Charlottenburg, Tiergarten en het Olympische Stadion. Schöneberg is een gezellige buurt met oudere hippies, jonge families en homoseksuelen.

Friedrichshain-Kreuzberg-Prenzlauer Berg (Friedrichshain, Kreuzberg en Prenzlauer Berg) De linkse jeugdcultuur, kunstenaars en Turkse immigranten maken deze wijken luidruchtiger dan de andere met vele cafés, clubs en trendy winkeltjes, maar ook met enkele musea in Kreuzberg aan de grens met Mitte. Deze wijken hebben te maken met sterk stijgende huizenprijzen door de populariteit bij studenten, kunstenaars en mediaprofessionals.

Noord (Spandau, Reinickendorf, Weißensee, Pankow en Wedding) Spandau en Reinickendorf zijn mooie oude steden die veel ruimtelijker voelen dan het stadscentrum. Pankow stond vroeger gelijk aan de Oost-Duitse regering, en de villa's waar de voormalige leiders in woonden bestaan nog steeds.

Oost (Lichtenberg, Hohenschönhausen, Marzahn en Hellersdorf) Het museum op de plaats van de Duitse overgave aan het leger van de Sovjet-unie is interessant, net als de Stasi-gevangenis, die een bezoek waard is voor iedereen geïnteresseerd in Oost-Duitse geschiedenis. Marzahn-Hellersdorf heeft een niet geheel terechte reputatie voor de grote verzameling saaie hoogbouw, want het bevat de "Tuinen van de Wereld", een groot park waar talloze tuinontwerpen te vinden zijn.

Zuid (Steglitz, Zehlendorf, Tempelhof, Neukölln, Treptow en Köpenick) Het zuiden is een mix van allerlei verschillende stadsdelen. Zehlendorf is een van de meest groene en welvarende districten van Berlijn, terwijl Neukölln tot de armste behoort. De grote bossen van Köpernick langs het grootste meer van Berlijn, de Müggelsee, en de mooie oude stadskern van Köpenick zelf kunnen ontdekt worden per fiets en S-Bahn.

Info

Klimaat	jan	feb	mrt	apr	mei	jun	jul	aug	sep	okt	nov	dec
gemiddeld maximum (°C)	2,9	4,4	4,2	8,5	13,2	18,9	21,6	23,7	23,6	18,8	13,4	7,1
gemiddeld minimum (°C)	−1,9	−1,5	−1,3	4,2	9,0	12,3	14,3	14,1	10,6	6,4	2,2	−0,4
Berlijn heeft een continentaal klimaat, met warme zomers en droge koude winters. De gemiddelde jaarlijkse temperatuur is 9,1 °C.

Brandenburger Tor

Wapen van de stad Berlijn, De Berlijnse beer

Berlijn is met zijn 3,5 miljoen inwoners de grootste stad van Duitsland en is een van de 16 deelstaten van dat land. Einstein gaf er les aan de Humboldt Universiteit en de Amerikaanse president John Kennedy hield er zijn bekende toespraak, waarin hij de gevleugelde woorden ich bin ein Berliner sprak. Berlijn is een relatief jonge stad die jonge kunstenaars, alternatievelingen en ondernemers aantrekt. Ook in de klassieke muziek heeft Berlijn een reputatie opgebouwd dankzij het Berliner Philharmoniker en het Operahuis van Berlijn. Voor de kinderen is er het Tierpark en de Berliner Zoo.

In Berlijn zijn veel oude gebouwen en nieuwe ideeën met elkaar verenigd, zoals je kan zien in de Reichstag, en hebben futuristische gebouwen een plaats gekregen, zoals het Sony Center op de Potsdamer Platz. Het centrum van Berlijn is gebouwd in een efficiënte moderne stijl zonder veel in de hoogte te willen gaan en het heeft een open en weids karakter. Berlijn is misschien wel de groenste hoofdstad van Europa. Zeer evenwichtig verspreid vind je straten met bomen, bossen, natuurgebieden en meren in en rond Berlijn. In het bekende district Prenzlauer Berg kun je kleurrijke traditionele gebouwen vinden. De schade van de Tweede Wereldoorlog heeft men lang achter zich gelaten, behalve op enkele plaatsen zoals de kaiser Wilhelm Gedachtniskirche, die expliciet ter herinnering bewaard is gebleven.

Na de Tweede Wereldoorlog ging Berlijn verder als een tweeling, de muur die dwars door Berlijn liep vormde de grens tussen West-Duitsland (de BRD) en Oost-Duitsland (de DDR). In geen enkele andere stad ter wereld kon je de Koude Oorlog zo letterlijk aanschouwen als in Berlijn. De socialistische bouwwoede heeft zijn kenmerk gedrukt op het voormalige oosten van Berlijn, wat je bijvoorbeeld kan zien in de Karl-Marx Allee. Men heeft de Oost-Duitse woonblokken gesaneerd en opgefleurd, klaar voor hun nieuwe functie in het huidige Berlijn.

Na bijna 40 jaar een bestaan te hebben geleid als Siamese tweeling, is in 1989 de beruchte Berlijnse Muur tussen Oost-Berlijn en West-Berlijn gevallen en is de oude metropool weer één geworden. De Duitse overheid heeft er veel voor over om Berlijn weer in alle glorie te herstellen. In de jaren 90 was Berlijn de grootste bouwput van Europa en tegenwoordig kun je genieten van de voordelen van veel nieuwe commerciële zowel als openbare gebouwen met supermoderne voorzieningen.

Berlijn zou je kunnen omschrijven als een hedendaagse stad met een historische achtergrond van een nabij verleden, het heeft geen middeleeuwse historische stadskern zoals bijvoorbeeld Praag, Wenen of Brussel omdat het een relatief jonge geschiedenis heeft en er tijdens de Tweede Wereldoorlog veel verwoest is. Hier en daar kun je gebouwen vinden die dateren van voor de 14de eeuw maar steeds in de context van een hedendaagse stad. Mitte is het stadscentrum maar andere plaatsen zouden evengoed de titel van centrum kunnen opeisen. Dit is een gevolg van de oost-west verdeling en het samengaan van twee steden Berlijn en Cölln.

Berlijn is een multiculturele stad met de grootste Turkse bevolkingsgroep ter wereld buiten Istanbul, door de bijna 40-jarige scheiding hebben zich verschillende dialecten ontwikkeld tussen Oost-Berlijn en West-Berlijn.

Sinds de wederopbouw zijn er miljarden euro's geïnvesteerd in de infrastructuur van Berlijn. De regering van het land is verhuisd van Bonn, de voormalige hoofdstad van West-Duitsland, naar Berlijn. Er waren ook veel tegenstanders van deze beslissing. Men had Bonn de administratieve hoofdstad kunnen laten blijven en van Berlijn had men de protocollaire hoofdstad kunnen maken. Zoals men dat in Nederland heeft met Den Haag en Amsterdam. Deze verhuizing en opbouw van een volledige nieuwe infrastructuur gaat nog steeds ten koste van de sociale voorzieningen in Berlijn. Er is heden ten dag een grote minderheid die zou willen terugkeren naar het systeem zoals het was toen Oost- en West-Duitsland nog gescheiden waren. De grote bouwwoede van eerder is nu wel over, Berlijn is niet meer de grootste bouwput van Europa dat het eind jaren 90 was.

Geschiedenis

Zie ook het artikel Geschiedenis van Berlijn op Wikipedia.

De grondvesten van Berlijn zijn zeer multicultureel. De buurten rond Berlijn werden in de eeuwen voor Christus bevolkt door Germaans-Zwabische en Bourgondische stammen, evenals Slavische groeperingen. De hedendaagse erfgenamen van de laatsten zijn de Sorben, een Slavische minderheid die je kunt vinden in de dorpen ten zuid-oosten van Berlijn nabij de Spree-rivier.

In het begin van de dertiende eeuw ontwikkelden zich twee steden (Berlijn en Cölln) elk aan de andere oever van de Spree (heden het Nikolaiviertel en de naburige wijk). Door de groei van de bevolking groeiden de steden naar elkaar toe en werden één stad. Berlijn was een centrum van commerciële bedrijvigheid en landbouw maar het bleef een kleine stad (10.000 inwoners) tot laat in de zeventiende eeuw. Ook ten gevolge van de dertigjarige oorlog in het begin van de zeventiende eeuw stierf de helft van de populatie.

Sinds de late zeventiende eeuw, wanneer Franse Hugenoten in groten getale vluchtten naar Berlijn wegens godsdienstige achtervolging, werd Berlijn een toevluchtsoord voor vluchtelingen om religieuze en economische redenen. In 1701 werd Berlijn de hoofdstad van Pruisen en in 1710 werd de grootstad Berlijn gevormd door de samensmelting met de omliggende steden. In 1871 werd Berlijn de hoofdstad van het Nieuwe Duitse Rijk en enkele jaren later, mede dankzij de industriële revolutie, een stad van meer dan één miljoen inwoners. Kort na de Eerste Wereldoorlog, in 1920, werd de laatste annexatie doorgevoerd en Berlijn gevormd zoals we het nu kennen. Onder de nazi's werd Berlijn de hoofdstad van het zogenaamde Derde Rijk en Hitler vestigde er zijn woonplaats en werkplaats. De verovering van de nazi's begon in het zuiden van Duitsland.

Ten gevolge van Wereldoorlog II werd het grootste stuk van centraal Berlijn vernietigd, dus vele gebouwen die je nu kunt zien zijn reconstructies of nieuwe gebouwen sinds WO II, wat leidde tot een gefragmenteerde stadsbouw in de binnenstad. Berlijn werd verdeeld in vier sectoren (West-Berlijn in een Franse, Amerikaanse en Britse sector. Oost-Berlijn was volledig gecontroleerd door de Sovjet-Unie) naar aanleiding van WO II en in 1949 werd de DDR afgesplitst met Oost-Berlijn als hoofdstad. West-Berlijn maakte deel uit van West-Duitsland en was een soort eiland binnen de DDR, Bonn was de hoofdstad. Vanwege de volksoverloop en de spanningen tussen beide landen werd later een muur gebouwd op de grens tussen de WDR en de DDR en rond West-Berlijn. Daarmee was de verdeling compleet. Toen de Oost-Duitsers op 13 augustus 1961 's nachts begonnen met het aanbrengen van prikkeldraadversperringen om binnen enkele dagen een muur op te trekken die West-Berlijn in een betonnen cocon dwong, kon geen zinnig mens de absurditeit begrijpen van het doormidden snijden van een wereldstad.

Muurziekte Veel Oost-Berlijners (en eigenlijk bijna iedereen in Oost-Duitsland) geloofden niet meer in de val van de muur en konden niet tegen het gevoel opgesloten te zitten. Zij kregen last van het mauersyndroom. Het economische verschil tussen west en oost werd in de loop van de jaren groter en groter, en na de val van de muur hoefde je geen moeite te doen om Ossies van Wessies te onderscheiden. Andere kleding, andere kinderwagens en zelfs een andere woordenschat maakte dat snel duidelijk.

Berlijn is een stad georiënteerd op de jeugd, voor de val van de muur werden West-Berlijners vrijgesteld van militaire en burgerlijke dienstplicht. Veel sociale activisten, pacifisten en anarchisten van allerlei pluimage verhuisden naar Berlijn enkel en alleen om deze reden. Muzikanten en artiesten kregen staatssubsidies. Aan bars, kroegen en clubs was er geen tekort, je kon de hele nacht blijven doorgaan dankzij de liberale wetgeving met betrekking tot de horeca en aan de universiteit enkele jaren doorbrengen zonder echt veel resultaat te boeken was ook geen probleem en ideaal om je aanwezigheid te verlengen. In tegenstelling tot het grootste deel van Duitsland heeft Prenzlauer Berg zogezegd het hoogste aantal geboorten per inwoner van Europa, het is slechts schijn vanwege het groot aantal jonge vrouwen in die buurt.

Na de val van de muur is Berlijn, vooral het voormalig oostelijk deel, geëvolueerd naar een cultureel Mekka. Kunstenaars en andere creatieve zielen kwamen daar samen vanwege de goedkope levensstijl in voormalig Oost-Berlijn. Ondanks de prijsstijgingen en respectievelijke opwaardering van de stad werd Berlijn een centrum voor kunst, ontwerp, multimedia, elektronische muziek en mode, enzovoort. Het hoge aantal studenten in de stad en jonge mensen heeft zeker dat effect nog versterkt. Slenter eens langs de straten Prenzlauer Berg, Friedrichshain of Mitte en je zal het zelf kunnen vaststellen.

Bekende kunstenaars van Berlijn zijn Lucas Cranach de Oude, Lucas Cranach de Jonge, Johan Gottfried Schadow, Marlene Dietrich (De blauwe engel), Leni Riefenstahl (Triomf van de wil), Bertolt Brecht (Driestuiversopera), Käthe Kollwitz, Kurt Tucholsky, Thomas and Heinrich Mann, Walter Gropius, Paul Klee, Friedrich Wilhelm Murnau (Nosferatu), Fritz Lang (Metropolis), Volker Schlöndorff, Wim Wenders (Hemel boven Berlijn), Blixa Bargeld/Einstürzende Neubauten, Christopher Isherwood, Günter Grass (De blikken trommel), de leden van de Bauhaus-stroming en nog vele anderen.

Architectuur

De belangrijke stijlen zijn in Berlijn:

• Wilhelms-stijl (Keizer Wilhelm 1859 - 1941)
• Sociaal-communistische stijl (1945 - 1989)
• hedendaagse moderne stijl (1989 - ...)

De middeleeuwse periode is minder vertegenwoordigd, daarvoor moet je naar Spandau of de kerk in het Nikolaiviertel.

Oriëntatie

Straatnaambordje met vermelding huisnummers

In Berlijn hebben de meeste straten een systeem van huisnummering dat afwijkt van wat in de meeste plaatsen gebruikelijk is (aan één kant even huisnummers en aan de andere kant oneven huisnummers). In Berlijn begint het bij 1 en wordt telkens 1 hoger aan één kant van de straat, terwijl het aan de andere kant van die straat met het hoogste nummer in die straat begint en telkens 1 lager wordt. Beide straatkanten hebben dus zowel even als oneven nummers. Op alle straathoeken vind je straatnaamborden met vermelding van de huisnummers tot aan de volgende straathoek.

Schematische voorstelling van een straat met 150 huisnummers

Oplopende nummers (van begin naar eind)	1	2	3	...	73	74	75
Begin straat								Einde straat
Aflopende nummers (van begin naar eind)	150	149	148	...	78	77	76

Taal

De meeste mensen jonger dan veertig hebben in minder of meerdere mate kennis van het Engels maar verwacht niet dat iedereen je te woord gaat staan in het Engels, zeker niet in de buitenwijken en plattelandsgebieden. Het is dus nuttig om enkele basisuitdrukkingen in het Duits te leren. Voor diegenen die Russisch kennen: de Ossies ouder dan veertig moesten tijdens hun lager onderwijs verplicht Russisch aanleren als tweede taal en kunnen je daarmee misschien verder helpen. De Turkse bevolkingsgroep is ook redelijk groot. Onder de studenten is Engels zeer goed gekend.

Berlijn heeft ook enkele typische uitdrukkingen die afwijken van het standaard Duits.

Economie

Een van de belangrijkste producten van Berlijn is onderzoek en ontwikkeling, zowel gefinancierd door de overheid als de bedrijven. Sterke vakbonden, het einde van subsidies aan Oost-Berlijn en de Duitse strenge reglementering rond arbeid dwingt de industrie om te focussen op automatisatie en het exporteren van arbeidsintensieve werkzaamheden. Studenten gingen in staking tegen de hoge inschrijvingskosten aan de universiteiten. De universiteiten zitten aan hun maximumcapaciteit en de meeste scholen krijgen niet genoeg subsidies. Studenten, huisvrouwen en zelfstandigen worden niet meegerekend in officiële werkloosheidscijfers en dan nog klokken ze af op 16% werkloosheid (mei 2007).

Films

Films in of over Berlijn:

• Das Leben der Anderen, film over de Oost-Duitse geheime staatsdienst Stasi die een kunstenaar afluistert en schaduwt.
• Der Himmel über Berlin
• Berlin Alexanderplatz, gebaseerd op een roman, film en miniserie, over een gevangene die vrijkomt en terug terecht komt in de criminaliteit.
• Anonyma, Eine Frau in Berlin, 1987
• Ninja Assasin
• Der Letzste zug
• The Boy in the Striped Pijamas, gebaseerd op een Engelstalige roman, over de zoon van een naziofficier die vriendschap sluit met een joodse jongen in een concentratiekamp.
• Die fetten Jahre sind vorbei
• Der Rote Kakaku
• Knallhart
• Netto
• Sommer vorm Balkon
• Barfuss
• The Kebab Connection
• Die Bauer - Berlin '61
• Good Bye Lenin!, een vrouw ontwaakt uit een langdurige coma nadat de Muur gevallen is. Oost-Duitsland en West-Duitsland bestaan niet meer. Haar zoon houdt de DDR in stand in haar slaapkamer om haar te vrijwaren van de shock.
• Wir Kinder vom Bahnhof Zoo Schokkend portret van de drugsscene in Berlijn.

Arriveren

Per vliegtuig

Berlin-Brandenburg

Berlijn telt één luchthaven, Airport Berlin Brandenburg International (BER) (Duits: Flughafen Berlin Brandenburg Willy Brandt). Berlin Brandenburg kwam ter vervanging van twee kleinere luchthavens, te weten luchthaven Berlin-Schönefeld (SXF) en luchthaven Berlin-Tegel (TXL). Beiden waren operationeel tot 31 oktober 2020. Per 31 oktober 2020 is Berlin Brandenburg officieel in gebruik genomen.

Berlin Brandenburg ligt op de plek van voormalig vliegveld Berlin-Schönefeld. Een ander luchthaven Berlin-Tempelhof (THF) werd reeds in 2008 gesloten.

Map Berlin Brandenburg Airport

Vanuit Nederland

Vanuit Amsterdam, via Schiphol, vliegen 2 maatschappijen naar Berlijn, namelijk de KLM en EasyJet

Vanuit België

Als je uit België wilt vliegen naar Berlijn, dan kun je kiezen uit Brussels Airlines, Ryanair en Lufthansa

Per trein

Hauptbahnhof Berlin

Hauptbahnhof (Centraal station)

Berlijn heeft een groot aantal spoorstations. Het langeafstandsverkeer is geconcentreerd op Berlin Hbf (het oude S-Bahn station Lehrter Bahnhof) gelegen vlakbij het Rijksdaggebouw en de Potsdammer Platz. Vanaf dit station rijden er ICE en IC treinen naar allerlei belangrijke bestemmingen in Duitsland en de Westelijke EU staten. De regionale sneltreinen (RE) en stoptreinen (RB) stoppen op een aantal stations zoals Zoologischer Garten, Hbf, Alexanderplatz en Ostbahnhof.

• 1 Berlin Hauptbahnhof (Centraal Station), Europaplatz 1, 10557 Berlin. 24.7. Op het centraal station heb je de volgende aansluitingen: S5, S7, S75, U55, Bus M85, TXL, 120, 123, 142, 147, 245, Nachtbus N20 en N40. Sinds 2014 ook op Tram M5; sinds augustus 2015 ook op Tram Lijn M8 en M10. Naar de luchthaven Berlin Schönefeld rijdt van 04:30 uur tot 23:00 uur iedere 30 minuten de Airport Express (RE7 en RB14) van de Deutschen Bahn, de reistijd bedraagt 30 minuten. Als alternatief kun je met de S-Bahn tot aan station „Ostkreuz“ rijden en van daaruit overstappen met de S-Bahn lijn S9 tot aan de luchthaven. Met de S-Bahn duurt de reistijd rond de 45 minuten. Naar luchthaven Berlin-Tegel rijdt vanaf de halteplaats „Washingtonplatz/Hauptbahnhof (Berlin)“ van 04:12 uur tot 00:00 uur de Expressbus TXL. De Bus rijdt overdag in 10 tot 20 minuten dienstregeling en doet er ongeveer 25 minuten over naar de luchthaven Berlin-Tegel. De Bus X9 ca. 20 minuten naar het station Zoologischer Garten. 
• 2 Berlijn-Spandau, Seegefelder Straße 1, Berlin. ICE van Hamburg, Hannover, Frankfurt en München, IC van Amsterdam, RE van Wismar, Rathenow, Pritzwalk, Cottbus en Ludwigsfelde, RB van Nauen, Wustermark en Luchthaven Schönefeld, S-Bahn S5 via Westkreuz, Centraal Station, Ostkreuz naar Strausberg, U-Bahn U7 over Siemensstadt, Charlottenburg en Wilmersdorf naar Rudow. Het station bevindt zich tegenover het Gemeentehuis van Spandau.

Naar de luchthaven Berlin Schönefeld rijden de volgende lijnen: RB14 (reistijd ca. 50 min.) of S9 (reistijd 01:15 uur). Naar de luchthaven Berlin Tegel rijdt de U-Bahn U7 tot aan Station „Jakob-Kaiser-Platz“. Daar stap je over op de Bus X9 of 109. De totale reistijd bedraagt ongeveer 30 minuten.

Zoologischer Garten

 

• 3 Berlijn Gesundbrunnen, Badstraße 1-3, 13357 Berlin. Op het station Berlin-Gesundbrunnen heb je de mogelijkheid om over te stappen naar de Lijnen S1, S2, S25, S41, S42, U8, 247 en N8.

Naar de luchthaven Berlin Schönefeld rij je met de U-Bahn U8 tot Alexanderplatz en dan verder met de Regionale trein RE7 of RB14 („Airport Express“). De reistijd bedraagt ongeveer 40 minuten. Als alternatief neem je de S-Bahn S41 tot Ostkreuz en van daaruit de S9 tot aan de luchthaven. Met de S-Bahn duurt de reis ongeveer 45 minuten. Naar de luchthaven Berlin Tegel neem je de S-Bahn S42 tot Beusselstraße en vandaaruit verder met de Bus TXL. Die reistijd bedraagt ongeveer 20 minuten. 

• 4 Berlin Ostbahnhof, Koppenstraße 3, 10243 Berlin. Aan het station Ostbahnhof kun je overstappen naar de Lijnen S5, S7, S75 en op de Buslijnen 140, 240, 347 en N40.

Naar de luchthaven Berlin Schönefeld rijdt je van Ostbahnhof met de Regionale trein RE7 of RB14 („Airport Express“). De treinen rijden frequent tussen 04:30 uur tot 23:00 uur om de 30 minuten, de reistijd bedraagt rond de 15 minuten. Naar de luchthaven Berlin Tegel rijdt je met de S-Bahn tot aan Hauptbahnhof en stapt daar over op de Bus TXL. De reistijd bedraagt ongeveer 40 minuten. 

• 5 Berlin Südkreuz, General-Pape-Straße 1, 12101 Berlin. Aan station Südkreuz heb je aansluiting op de volgende Lijnen: S2, S25, S41, S42, S45, S46 en op de Buslijnen M46, 106, 204 en 248. Naar de luchthaven Schönefeld rijdt de S45, reistijd: 30 minuten. Vanaf het station „Flughafen Berlin-Schönefeld“ loop je er ongeveer 10 minuten over tot aan de Terminal. Naar de luchthaven Flughafen Tegel met de lijnen RE4, RB10 of S41 tot aan het station Jungfernheide van daaruit verder met de Buslijn 109. Reistijd: ongeveer een half uur. 
• 6 Berlin Lichtenberg, Weitlingstraße 22, 10317 Berlin. Het station Lichtenberg was in de tijd van de DDR hét station met de meeste verbindingen. Vandaag de dag stoppen hier alleen trein uit Polen en Regionale treinen.

Er bestaat aansluiting op de lijnen: S5, S7, S75, U5 naar het centrum, de bussen 108, 193, 240, 256, 296, N50, N94 en de tram lijn 18 en 21. 

Vanuit België

• De nachttrein (CityNightLine, CN) is een minder bekend en zeker niet te onderschatten transportmiddel tussen Amsterdam en Praag via Berlijn. Je verliest niet veel tijd omdat je 's nachts reist en niet hoeft in te checken. Werkt met vaste prijzen en promoties. Meer informatie over boekingen kan je vinden op volgende site: www.nachtzugreise.de en www.db.de. Belgen kunnen best opstappen in Keulen, Duisburg, Düsseldorf of Amsterdam. Sinds 2008 zijn er een aantal wijzigingen doorgevoerd op de CityNightLine: de promoties zijn minder scherp, er rijdt geen nachttrein meer tussen Parijs en Berlijn via Brussel.
• Vanuit Brussel (Brussel-Zuid of Brussel-Noord) kan je met de hogesnelheidstrein ICE (InterCityExpress). De trein houdt halt in Berlin Spandau, het splinternieuwe Berlin Hauptbahnhof en Berlin Ostbahnhof. De ICE-trein doet er zeven uur over en je moet overstappen in Keulen. De ICE-treinen zijn zeer comfortabel met veel beenruimte en vertegenwoordigen al de nieuwste snufjes van de huidige technologie. Het is aan te raden een zitplaats te reserveren. Er zijn vaste prijzen en promoties. Qua tijdsduur moet de ICE-trein onderdoen voor het vliegtuig. Zie de Duitse www.db.de, de Belgische www.nmbs.be webstekken voor details.
• Een andere optie voor de avontuurlijke reizigers is het Deutschlandticket met de RE en RB-trein. Deze snelle regionale treinen stoppen enkel in de middelgrote en grote stations en zijn een goedkoop alternatief. Je kan voor €49,00 per persoon zo'n ticket kopen. Vervolgens kun je vanaf een Duits station aan de grens (Aken of Keulen) naar Berlijn reizen. Je zal meerdere keren moeten overstappen, en je doet er ongeveer 10 uur over. Dat is even lang als met de nachtbus en enkele uren langer dan de ICE-trein. Dat is een valable optie als je niet gedurende de nacht wil reizen of je de reis op de laatste moment moet boeken en alle andere goedkope alternatieven uitverkocht zijn. Het Deutschlandticket is alleen in abonnementsvorm te verkrijgen.
• Berlijn is een van de grote spoorwegknooppunten van Europa en kan gezien worden als de poort naar Oost-Europa. Vanaf Berlijn vertrekken er treinen richting Praag, Warschau, Sint-Petersburg en Moskou.

Vanuit Nederland

• De nachttrein (CityNightLine, CN) is een minder bekend en zeker niet te onderschatten transportmiddel tussen Amsterdam en Praag via Berlijn. Je verliest niet veel tijd omdat je 's nachts reist en niet hoeft in te checken. Werkt met vaste prijzen en promoties. Meer informatie over boekingen kan je vinden op volgende site: www.nachtzugreise.de en www.db.de. Nederlands kunnen opstappen in Amsterdam, Utrecht of Arnhem. Sinds 2008 zijn er een aantal wijzigingen doorgevoerd op de CityNightLine: de promoties zijn minder scherp, er rijdt geen nachttrein meer tussen Parijs en Berlijn via Brussel.
• Enkele keren per dag gaat er een IC naar Berlijn. Opstappen kan op meerdere plaatsen, waaronder Amsterdam, Amersfoort en Hengelo. Reserveren voor deze trein is verplicht. Zie naar www.nshispeed.nl voor details.
• Voor de meer avontuurlijke reizigers in het Deutschlandticket ook een optie. Hiermee kan je een maand lang voor €49 al het Duitse regionale ov (waaronder de RE en de RB) nemen. Instappen kan al op de stations in Venlo, Arnhem, Enschede en Hengelo zonder extra kosten te maken. De reis zal wel langer duren en je zult vaker moeten overstappen, maar het is bijvoorbeeld erg handig als je op het laatste moment je reis plant. Je hebt immers niet te maken met reserveringen.

Per auto

Berlijn is binnen een dag te bereiken per auto vanuit Nederland of België, je arriveert op de ring rond Berlijn waar het wel druk kan zijn. Je kan naar de site van www.taxistop.be als je medereizigers zoekt of zelf op zoekt ben naar een chauffeur. Een leuk detail om te weten is dat de Ring rond Berlijn eigenlijk in de staat Brandenburg ligt. Met ingang van 01-01-2008 is in het centrum van Berlijn een Milieusticker (Umwelt-Plakette) verplicht voor alle auto's. Deze is verkrijgbaar bij de ANWB, maar hou er rekening mee dat het ca. 5 werkdagen duurt voor je deze ontvangt. Je kunt de milieusticker ook kopen vlak over de grens, bij grote garages en bij de Dekra en Tuv. Op zaterdag zijn deze meestal na 12:00 gesloten.

Per bus

Busbedrijf Eurolines heeft een dagelijkse dienst tussen Brussel en Berlijn. Je vertrekt laat op de avond en je doet er ongeveer een dag over. Je arriveert in de buurt van de Funkturm, je kunt ook vanuit Amsterdam (Duivendrecht) vertrekken, de reistijd is 23 uur en soms moet je 1 of 2x overstappen, de prijs verschilt van dag tot dag ca. € 65,00 enkele reis per volwassene. Ook zijn er andere busbedrijven die Berlijn aandoen, zoals Flixbus.

• Polskibus - meestal van en naar Polen;
• onebus;
• Studentenbureau-dat

Per boot

Berlijn heeft geen eigen zeehaven, dat op zo'n 200 km landinwaarts ligt van de dichtstbijzijnde zeehaven n.l.: Rostock -Warnemünde, die met de trein tussen twee en een half en drie uur rijden ligt, maar nog steeds door veel cruiseschipbedrijven wordt verkocht als "Berlijn", dus wees niet verrast. Er zijn vergelijkbare afstanden tot de zeehavens van Hamburg en Szczecin.

Sommige riviercruises beginnen of eindigen in Berlijn, met Havel, Spree en sommige kanalen voor cruises naar Praag of de Oostzee. Terwijl riviercruises in dit gebied lang niet zo populair zijn als die langs de Rijn of de Donau, er is een wonderbaarlijke mooie natuur in de buurt van Berlijn. De meeste cruises zijn inclusief een tour door Berlijn, terwijl de rivier de Spree dichtbij vele bezienswaardigheden loopt.

Rondreizen

Berlijn is een enorme stad. Je kan delen te voet verkennen, met het openbaar vervoer (Regional-Express, S-Bahn, U-Bahn, tram, bus) met de taxi, met de fiets of met de autio. Het openbaar vervoer in Berlijn is uitstekend geregeld. Met een stad van bijna 900 km² en 3,5 miljoen inwoners hebben ze ingezien dat een goed geregeld openbaar vervoer belangrijk is. Het stedelijk openbaar vervoer was een van de paradepaardjes van het communistisch bewind van de oostbloklanden.

De Duitsers zouden de Duitsers niet zijn als het niet goed georganiseerd is. De U-Bahn samen met de S-Bahn is een voorbeeld van hoe het openbaar vervoer zou moeten georganiseerd zijn in alle grote steden. De metro in Berlijn ligt niet diep onder de grond zoals bijvoorbeeld in Parijs of Praag wel het geval is. Er is zelfs de sightseeing Panorama-S-Bahn met glazen dak die je een uitstekend zicht geeft terwijl je wordt rondgereden rond het centrum van Berlijn, via de S-Bahn ring, de rit duurt een uur en vertrekt in Ostbahnhof. Je normale tickets zijn niet geldig op deze lijn, het is 16 euro voor een rit.

De taxi's zijn iets minder duur in Berlijn, dus als je even niet wilt uitzoeken hoe je je bestemmingen kan bereiken met het openbaar vervoer kan je kiezen voor de taxi.

Op de bus moet je vooraan instappen en aan de chauffeur je ticket laten zien.

Openbaar vervoer

Berlijn is ingedeeld in de zones A en B en C. Je kunt een ticket kopen voor zone A en B, of B en C, of voor de drie zones A, B en C. Je zult waarschijnlijk zelden in zone C komen tenzij je naar Potsdam wilt voor Sanssouci. Het meest gebruikelijke is dus een ticket voor A en B. Deze kun je kopen aan de automaten of aan de balie in de grotere stations. Er zijn geen tourniketjes, dus het is in principe mogelijk te rijden zonder ticket. Wel zul je af en toe een controleur tegenkomen. De boete bedraagt €40,00. Je kunt een dagpas kopen. Deze is geldig in S-Bahn, U-Bahn, bus en tram, maar niet in RB-, RE-, IC- en ICE-treinen. Met een ticket kun je een onbeperkt aantal keren overstappen van je vertrek tot je eindbestemming. Een dagticket kost €6,70 en is interessant als je 3 of meer verbindingen neemt.

Je kunt met

• Regional-Express, Regionalbahn (RE)
• de S-Bahn (Schnell-Bahn), (stedelijke spoorwegen) (S)
• U-Bahn (Untergrund-Bahn), (metro) (U)
• de tram (voornamelijk in Oost-Berlijn),
• het Metro-net (snelbussen), en
• de bus

praktisch overal komen. Een enkeltje voor de meeste gangbare afstanden kost €2,60 maar er zijn ook handige toeristenkaarten berlin welcome card te koop voor 48 of 72 uur. Hiermee krijg je ook kortingen bij de entree van sommige attracties, voor details over de Berlijn Welkomstkaart. Ook een Deutschlandticket is een optie. Met dit ticket kun je een maand lang met al het regionale ov in heel Duitsland reizen.

En kijk op(in het Engels of het Duits) voor de laatste stand van zaken over de dienstregeling van het OV in Berlijn.

Neem eens een kijkje naar de www.fahrinfo-berlin.de Berlijn-routeplanner voor goede overzichtskaarten en de dienstregeling van de U-Bahn, S-Bahn en trams en je kan er ook je persoonlijk reisplan samenstellen en afdrukken. Met de Berliner Verkehrsbetriebe (BVG) kan je de dienstregeling op zoeken voor Berlijn-Brandenburg, Duitsland en zelfs Europa.

Tarieven

De tarieven in Berlijn zijn verdeeld in 3 zones, te weten zone A (Berlin Mitte, S-Bahn ring), zone B (stadsgrens) en zone C (15 km buitengebieden).

Enkele reis	€2,60	Berlin A,B
Dagkaart	€7,00	Berlin A,B
Dagkaart met korting	€4,70	Berlin A,B
Dagkaart (fiets)	€4,80	Berlin A,B
Dagkaart voor kleine groepen	€19,90	Berlin A,B
Berlin Welcome Card- 48 uren	€19,90	Berlin A,B
Berlin Welcome Card- 72 uren	€28,90	Berlin A,B
Berlin Welcome Card- 72 uren met museumeiland	€45,00	Berlin A,B
Berlin Welcome Card- 4 dagen	€33,50	Berlin A,B
Berlin Welcome Card- 5 dagen	€36,90	Berlin A,B
Berlin Welcome Card- 6 dagen	€42,50	Berlin A,B
Berlin CityTourCard- 48 uren	€16,90	Berlin A,B
Berlin CityTourCard- 72 uren	€23,90	Berlin A,B

S-Bahn

Netwerkkaart S-Bahn Berlin

Berlijn heeft een ongelooflijk efficiënte S-Bahn, treinen rijden overdag ruwweg elke 10 minuten, in de piek elke 3 minuten en elke 20 minuten tijdens de nacht of in het weekend. De meeste S-Bahn lijnen volgen een oost-west route tussen Ostkreuz en Westkreuz via de stops Warschauer Straße, Ostbahnhof, Jannowitzbrücke, Alexanderplatz, Hackescher Markt, Friedrichstraße, Hauptbahnhof, Bellevue, Tiergarten, Zoologischer Garten, Savignyplatz en Charlottenburg. Andere lijnen liggen op een cirkel (ring) rond het centrum van de stad: S 8 en de S 41, S 42, S 45, S 46 lijnen. Exploitatie van de S-Bahn is in handen van de Deutsche Bahn. Op hun website kun je ook terecht voor de dienstregeling van de S-Bahn.

• 
  S-Bahn, type 480
• 
  S-Bahn, type 481
• 
  S-Bahn, type 483/384
• 
  S-Bahn, type 485
• 
  S-Bahn, type 488 (panorama)

U-Bahn

Lijnennetkaart U-Bahn

	De Berlijnse U-Bahn (ondergrondse) telt momenteel 10 lijnen, heeft een lengte van ruim 146 kilometer en telt 173 stations.
___	Warschauerstraβe – Osthafen – Schlesisches Tor – Görlitzer Bahnhof – Kottbusser Tor (U8) – Prinzenstraße – Hallesches Tor (U6) – Möckernbrücke (U7) – Gleisdreieck (U2) – Kurfürstenstraße – Nollendorfplatz (U2, U3, U4) – Wittenbergplatz (U2, U3) – Kurfürstendamm (U9) – Uhlandstraβe
___	Pankow – Vinetastraβe – Schönhauser Allee(S) – Eberswalder Straße – Senefelderplatz – Rosa-Luxemburg-Platz – Alexanderplatz(S, DB, U5, U8) – Klosterstraße – Märkisches Museum – Spittelmarkt – Hausvogteiplatz – Stadtmitte(U6) – Mohrenstraβe – Potsdamer Platz(S, DB) – Mendelssohn - Bartholdy Park – Gleisdreieck (U1) – Bülowstraße – Nollendorfplatz (U1, U3, U4) – Wittenbergplatz(U1, U3) – Zoologischer-Garten(S, DB) – Ernst-Reuter-Platz – Deutsche Oper – Bismarckstraβe (U7) – Sophie-Charlotte-Platz – Kaiserdamm(S) – Theodor-Heuss-Platz – Neu Westend – Olympia Stadion – Ruhleben
___	Nollendorf Platz (U1, U2, U4) – Wittenbergplatz (U1, U2) – Augsburgerstraβe  – Spichernstraβe (U9) – Hohenzollernplatz – Fehrbelliner Platz (U7) – Heidelbergerplatz (S) – Rüdesheimer Platz – Breitenbachplatz – Podbielskiallee – Dalhem-Dorf – Freie Universität (Thielplatz) – Oskar-Helene-Heim – Onkel-Toms-Hütte – Krumme Lanke
___	Nollendorfplatz (U1, U2, U3) – Viktoria-Louise-Platz – Bayerischer Platz (U7) – Rathaus Schöneberg – Innsbrucker Platz (S)
___	Alexanderplatz (U2, U8, S, DB) – Schillingstraβe – Strausberger Platz – Webenwiese – Franfurter Tor – Samaritenstraβe – Frankfurter Allee (S) – Magdalenenstraβe – Lichtenberg (S en DB) – Friedrichsfelde – Tierpark – Biesdorf Süd – Elsterwerdaer Platz – Wuhletal (S) – Kaulsdorf Nord – Neue Grottkauer Straße – Cottbusser Platz – Hellersdorf – Louis-Lewin-Straße – Hönow
___	Hauptbahnhof (S, DB) – Bundestag – Brandenburger Tor (S)
___	Alt-Tegel Borsigwerke – Holzhauer Straβe – Otisstraβe – Scharnweberstraße – Kurt-Schumacher-Platz – Afrikanische Straβe – Rehberge – Seestraβe – Leopoldplatz (U9) – Wedding (S) – Reinickendorfer Straβe – Schwarzkopfstraβe – Naturkundemuseum – Oraniunburger Tor – Friedrichstraβe (S, DB) – Französische Straβe – Stadtmitte (U2) – Kochstraβe – Hallesches Tor (U1) – Mehringdamm (U7) – Platz der Luftbrücke – Paradestraβe – Tempelhof (S) – Alt-Tempelhof – Kaiserin-Augusta-Straβe – Ullsteinstraβe – Westphalweg – Alt--Mariendorf
___	Rathaus Spandau (S, DB) – Altstadt Spandau – Zitadelle – Haselhorst – Paulsternstraße – Rohrdamm – Siemensdamm – Halemweg – Jakob-Kaiser-Platz – Jungfernheide (S, DB) – Mierendorffplatz – Richard-Wagner-Platz – Bismarckstraße (U2) – Wilmersdorfer Straße (S, DB) – Adenauerplatz – Konstanzer Straße – Fehrbelliner Platz (U7) – Blissestraße – Berliner Straße (U9) – Bayerischer Platz (U4) – Eisenacher Straße – Kleistpark – Yorckstraße (S) – Möckernbrücke (U1) – Mehringdamm (U6) – Gneisenaustraße – Südstern – Hermannplatz (U8) – Rathaus Neukölln – Karl-Marx-Straße – Neukölln (S) – Grenzallee – Blaschkoallee – Parchimer Allee – Britz-Süd – Johannisthaler Chaussee – Lipschitzallee – Wutzkyallee – Zwickauer Damm – Rudow
___	Wittenau (S) – Rathaus Reinickendorf – Karl-Bonhoeffer-Nervenklinik (S) – Lindauer Allee – Paracelsius Bad – Residenzstraβe – Franz-Neumann-Platz – Osloer Straβe (U9) – Pankstraβe – Gesundbrunnen (S, DB) – Voltastraβe – Bernauer Straβe – Rosenthaler Platz – Weinmeisterstraβe – Alexanderplatz (U2, U5, S, DB) – Jannowitzbrücke (S) – Heinrich-Heine-Straβe – Moritzplatz – Kottbusser Tor (U1) – Schönleinstraβe — Hermannplatz (U7) – Boddinstraβe – Leinestraβe – Hermannstraße (S)
___	Osloer Straße (U8) – Nauener Platz – Leopoldplatz (U6) – Amrumer Straβe – Westhafen (S) – Birkenstraβe – Turnstraβe – Hansaplatz – Zoologischer Garten (U2, S, DB) – Kurfürstendamm (U1) – Spichernstraβe (U3) – Güntzelstraβe – Berliner Straβe (U7) – Bundesplatz (S) – Friedrich-Wilhelm-Platz – Walter-Schreiber-Platz – Schloβstraβe – Rathaus Steglitz (S)

• 
  Afstempelautomaat
• 
  Ingang U-Bahn Uhlandstraβe
• 
• 
  IK17
• 
  F74
• 
  Warschauer Strasse
• 
  Station Potzdamer Platz, eigenlijk gebouwd voor de U10, thans in gebruik als tentoonstellingsruimte
• 
  Station Brandenburger Tor
• 
  Station Wittenbergplatz
• 
  Station Wittenbergplatz (Interieur)
• 
  Station Wittenbergplatz (Interieur)
• 
  Station Krumme Lanke
• 
  Station Tempelhof
• 
  Station Ruhleben
• 
  Station Fehrbelliner Platz
• 
  Stationsingang Bayerischer Platz
• 
  U-Bahn Nollendorfplatz

Per bus

BVG Dubbeldekker Bus Berlijn

De Bus in Berlijn bestaat uit 198 Lijnen, waaronder:

• ExpressBus (X) - 14 Express lijnen;
• MetroBus (M) - 17 Metrobus lijnen;
• Stadslijnen - 121 Stad lijnen;
• NachtBus (N) - 17 Nacht lijnen;
• Regionale Lijnen.

• 1 Zentraler Omnibusbahnhof Berlin (ZOB) (Centraal Busstation), Masurenallee 4-6, 14057 Berlin, ☏ +49 30 30100175. Hier op het Centraal Busstation komen meestal lange afstandsbussen aan. 
• 2 Busbahnhof Berlin Ostbahnhof (Busstation Berlijn- Oost), Koppenstraße 3, 10243 Berlin. HBX, IRE, S3, S5, S7, S9, Bus 140, 142, 147, 240, 248 en 347 
• 3 Busbahnhof Südkreuz (Busstation Südkreuz), Hildegard Knef-Platz, Berlin. S2, S25, S26, S41, S42, S45 en S46 
• 4 Busbahnhof Spandau (Busstation Spandau), Altstädter Ring, Spandau-Berlin. S3, S9, U7, IRE, RE2, RE4, RE6, RE10, RE13 en RE14 

Enkele interressante buslijnen zijn:

• 100 - S+U Zoologischer Garten ↔ S+U Alexanderplatz, via Großer Stern— Schloss Bellevue— Reichstag/Bundestag— S+U Brandenburger Tor— Unter den Linden/Friedrichstraße en Staatsoper;
• 200 - S+U Zoologischer Garten ↔ Prenzlauer Berg, via Michelangelostraße — Corneliusbrücke— Philharmonie— S+U Potsdamer Platz— U Mohrenstraße— Staatsoper— S+U Alexanderplatz en Am Friedrichshain;
• TXL - S+U Alexanderplatz ↔ Flughafen Tegel, via Unter den Linden/Friedrichstraße — S+U Brandenburger Tor— Invalidenpark— S+U Hauptbahnhof— U Turmstraße en S Beusselstraße;
• X7 - U Rudow ↔ Flughafen Schönefeld;
• X9 - S+U Zoologischer Garten ↔ Flughafen Tegel via U Ernst-Reuter-Platz— S+U Jungfernheide en U Jakob-Kaiser-Platz;
• 109 - Flughafen Tegel ↔ S+U Zoologischer Garten via U Jakob-Kaiser-Platz— S Jungfernheide— Schloss Charlottenburg— S Charlottenburg— U Adenauerplatz— U Uhlandstraße en U Kurfürstendamm;
• 142 - S+U Hauptbahnhof ↔ S Ostbahnhof via U Oranienburger Tor— U Rosenthaler Platz— U Rosa-Luxemburg-Platz— Platz der Vereinten Nationen en S Strausberger Platz;

Lijn 100 en 200 worden gereden met een dubbeldekkerbus.

Per tram

Tram Lijn 10 BVG Berlijn

Op dit moment zijn er 22 lijnen in bedrijf.

M1, M2, M4, M5, M6, M8, M10, M13, M17, 12, 16, 18, 21, 27, 37, 50, 60, 61, 62, 63, 67 en 68.

Per auto

Berlijn-wegennetkaart

De autosnelwegring A 10 verbind alle autowegen vanuit heel Duitsland met de stad Berlijn.

Vanaf de ring zijn dit de snelwegen richting de stad:

• A111 vanuit het noordwesten bij knooppunt Oranienburg;
• A114 vanuit het noorden bij knooppunt Pankow;
• A113 vanuit het zuidoosten bij Schönefelder Kreuz;
• A115 vanuit het zuidwesten bij Dreieck Nuthetal;

er zijn ook vierbaanswegen:

• B96 vanuit het noorden en het zuiden;
• B2 vanuit het noordoosten;
• B5 vanuit het oosten en westen;
• B101 vanuit het zuiden.

Let op! LET OP: Berlijn heeft een lage emissiezone (Umweltzone), die alle gebieden binnen de S-Bahnring bevatten. Alle voertuigen die zich binnen deze zone verplaatsen (inclusief buitenlandse voertuigen), moeten een sticker met groene emissie dragen (Feinstaubplakette). Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld voor historische auto's, maar niet voor buitenlandse kentekenplaten. De sticker kan worden besteld on line.

Per boot

BVG Ferry Lines

Halteplaats veerdienst-Kladow

Binnen Berlijn zijn er alleen enkele veerdiensten op de grotere meren.

Routes in de stad binnen het gemeenschappelijke VBB-tarief

• F10 - S Wannsee — Alt Kladow;
• F11 - Wilhelmstrand — Baumschulenstraβe;
• F12 - Müggelbergallee — Wassersportallee;
• F21 - Krampenburg — Zum Seeblick;
• F23 - Müggelwerderweg — Neu Helgoland — Kruggasse;
• F24 - Spreewiesen — Kruggasse.

Routes buiten de stad, maar binnen het gemeenschappelijke VBB-tarief

Een andere passagiersveerbootroute, in de aangrenzende stad Potsdam en geëxploiteerd door de Verkehrsbetrieb Potsdam, is ook opgenomen in het tarief van de VBB.

• F1 - Hermannswerder ↔ Auf dem Kiewitt (Kiewitt Ferry)

Op de fiets

Berlijn ligt in vlak terrein waar het goed fietsen is. Er zijn in de stad verschillende plekken waar je fietsen kunt huren voor niet teveel geld, en je kunt als fietser overal komen. Er zijn aparte fietspaden maar ook zie je Berlijners over de stoep fietsen zonder dat daar tegen wordt opgetreden.

Bekijken

Hieronder staat een lijst van enkel de belangrijkste bezienswaardigheden, als je meer informatie wilt moet je een kijkje nemen bij het artikel van het district. Elke bezienswaardigheid is aangeduid met het district waarin het ligt. Museumeiland is geen district maar is zo belangrijk dat het een aparte vermelding krijgt.

Musea

Berlijnse musea horen bij de wereldtop, ze hebben er zelfs een volledig eiland van volgebouwd, het Museumeiland. Ze zullen in de middeleeuwen, toen Berlijn samen met Cölln nog boerendorpjes waren, niet gedacht hebben dat hier later de wereldstad van jeugd en cultuur zou komen. Je hebt enorm veel musea over kunst, de geschiedenis van de Koude Oorlog, de Tweede Wereldoorlog, de vervolging van de Joden en de geschiedenis van de oudheid. De Berlijners willen niet te veel te maken hebben met de Tweede Oorlog, het is een deel van onze geschiedenis maar we gaan hier geen neonazistisch bedevaartsoord creëren is hun geliefd gezegde. Liefhebbers van spionage en geheime diensten gaan zeker iets van hun gading vinden in het Stasi-museum.

Museumeiland

Museumeiland Berlijn met het Bode-museum

• 1 Museumsinsel (het Museumeiland) (Mitte, U en S-Bahn: Friedrichstraβe). Dit is letterlijk een eiland in het centrum van Berlijn dat huisvesting geeft aan het Pergamonmuseum, het Altes Museum, de Alte Nationalgalerie, het Egyptisch museum, het Bodemuseum en het Neues Museum. De collectie die als geheel op het museumeiland is samengebracht wordt niet veel geëvenaard op de wereld. Deze is zeer indrukwekkend en bestrijkt in zijn geheel een zeer grote tijdvak. Je wandelt op het museumeiland rond in een soort museum shopping center met je teletijdmachine waar je kunt kiezen tussen oudheid, egyptische kunst, romeinse tijd, islamitische kunst, renaissance, gotiek, 19de eeuw en vele andere perioden. De gebouwen zelf dateren van de 19de eeuw. Om dit allemaal tot zijn recht te laten komen is er een grote restauratie bezig, het het museuminsel masterplan. Het Pergamonmuseum en Altes Museum zijn de belangrijkste musea. Het Pergamon heeft een indrukwekkende collectie opgravingen, onder meer uit de Griekse en Islamitische oudheid. Compleet met beelden, complete muren en poorten. Het hoort bij de belangrijkste musea ter wereld. Het is gelijkwaardig aan het British Museum in London. Het Egyptisch museum bevat een collectie van oud-egyptische kunst en is in restauratie, de collectie wordt voorlopig tentoongesteld in het Altes Museum. Het Berliner Museuminsel is door de UNESCO in 1999 tot werelderfgoed verklaard.  

Mitte

• 2 Märkisches Museum. Museum over de geschiedenis van Berlijn. 

Kreuzberg

Joods Museum

• 3 Joods museum (Jüdisches Museum Berlin), Lindenstraße 9-14; 1099-69 Berlijn. Dagelijks 10:00-20:00 uur. Prachtig architectonisch hoogstandje van Daniel Libeskind met een mooie tentoonstelling over de rol van de Joden in Duitsland door de eeuwen heen. Toegang €5,00 / €7,00. 
• 4 Topografie van de terreur (Topografie des Terrors), Niederkirchnerstraße 8, 10963 Berlin. Dit openluchtmuseum documenteert de terreur toegepast door het naziregime. Het bestaat uit opgegraven gevangeniscellen direct onder een overgebleven deel van de Berlijnse muur. 

Friedrichshain

East Side Gallery

• 5 East Side Gallery. 
• c/o Alte Gerhardsen Galerie

Charlottenburg

Schloss Charlottenburg

zie naar de deelpagina over City West

Lichtenberg

• 6 Deutsch-Russisches Museum (Duits-Russisch museum), Zwieseler Straße 4/ hoek Rheinsteinstraße, 10318 Berlin (Lichtenberg S-Bahn Karlshorst). Dit museum beschrijft de geschiedenis van de Duits-Russische relaties tijdens de Tweede Wereldoorlog. Aanduidingen enkel in Duits en Russisch! 
• 7 Stasi Museum (Stasi museum), Ruschestraße 103, 10365 Berlin (Lichtenberg U-Bahn Magdalenerstraβe). ma-vr 11:00-18:00, za-zo 14:00-18:00 uur. Dit museum beschrijft de procedures toegepast door de geheime dienst van de DDR en het lokale verzet. De Stasi wordt beschouwd als de meest efficiënte geheime dienst die er ooit geweest is. In het museum kan je zelfs door het voormalige kantoor van de directeur wandelen! Een zeer interessant museum maar meestal enkel opschriften in het Duits. €4,00 (korting onder voorwaarden). 

Dahlem

• 8 Ethnologisches Museum (Ethnologisch museum), Arnimallee 27 (Dahlem U-Bahn Dalhem-Dorf). 

Zehlendorf

• 9 Alliierten Museum (Geallieerden-museum), Clayallee 135, 14195 Berlin-Zehlendorf (U-Bahn Oscar Helene Heim). 

Treptow-Köpenick

Treptow

• informatie en Nederlands Dokumentationszentrum NS-Zwangsarbeit Berlin-Schöneweide (Nationaalsocialistische Dwangarbeid - Documentatiecentrum Berlin-Schöneweide), Britzer Str. 5, 12439 Berlin (Treptow), ☏ +49 30 63902880, schoeneweide@topographie.de. Dagelijks open van 10:00-18:00, uitgezonderd Maandag. Rondleidingen op aanvraag Gratis entree. 

Nog niet toegekend

• Museum van toegepaste kunsten onderverdeeld in twee delen - Het Kultuur Forum (samen met de schilderijengalerij) en Koepenick Kasteel.
• Museum van de verboden kunst, Museum der Verbotenen Kunst, Schlesische Straße, 10997 Berlin, een speciaal museum in een wachttoren van de Berlijnse muur.
• House of the Wannsee Conference Het huis waarin de eindoplossing besproken werd. Dagelijks open van 10:00-18:00, uitgezonderd feestdagen. Gratis entree, groepen wordt gevraagd zich van tevoren aan te melden.

Religieuze gebouwen

Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche

Berliner Dom

St.Hedwigskathedraal

Mitte

• 10 St.Hedwigs Kathedraal, Hinter der Katholischen Kirche 3 (Mitte). 
• 11 Berliner Dom (de dom van Berlijn), Am Lustgarten (Mitte). 
• 12 Neue Synagoge (Nieuwe synagoge), Oranienburger Straße 28-30 (Mitte). 
• 13 Friedrichswerdersche Kirche (Frierichwerder kerk), Werdersche Markt (Mitte). 
• 14 Marienkirche (Mariakerk'), Karl-Liebknecht-Straße 8 (Mitte). 

Charlottenburg

• 15 Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche (de memorialkerk Keizer Wilhelm), Breidscheidplatz (Charlottenburg U-Bahn Kurfürstendamm). 

Kreuzberg

• 16 Dorfkirche Stralau (Dorpskrerk Stralau) (S-Bahn Treptower Park). 1464 
• 17 Heilig-Kreuz-Kirche (Heilige Kruis kerk) (U-Bahn Hallesches Tor). 1888 
• 18 Kirche am Südstern (Kerk aan de zuidster) (U-Bahn Südstern). 1896 
• 19 Offenbarungskirche (Openbaringskerk) (S-Bahn Ostkreuz). 1949 
• 20 Passionskirche (Passiekerk) (U-Bahn Südstern). 
• 21 Pfingstkirche (Pinksterkerk) (U-Bahn Frankfurter Tor). 1908 

Geschiedenis

Restant van Berlijnse Muur, Niederkirchner Straße

• Gedenkteken van de vermoorde Joden van Europa
• De muur
• Checkpoint Charlie
• Tempelhof

Stations

Berlijn heeft een zeer waardevolle metro- en treinstationinfrastructuur. Algemeen zijn de stations zeer ruimtelijk en afgewerkt met kwalitatieve materialen en krijg je zeker geen betongevoel. Afgewerkt in staal of muurtegels of in baksteen, maar altijd artistiek met aandacht voor de passagiers. Sommige stations zijn op zich al kunstwerken. Schenk vooral aandacht aan Hauptbahnhof, Friedrichstraße, Ostkreuz, Grunewald en Wittenbergplatz maar gun overal je ogen de kost, elk station heeft wel iets speciaals en er zitten veel pareltjes tussen.

• 22 Berlin Hauptbahnhof (Centraal Station Berlijn). Het grootste station van Europa, als je op de bovenste verdieping staat met je armen op de reling krijg je een duizelig gevoel, het station heeft zes verdiepingen en je kan vanaf de hoogste verdieping recht de diepte in kijken dankzij de transparante architectuur. Het dak van het station is 230 m lang. Er is een groot winkelcentrum gevestigd op de verschillende verdiepingen en het geheel is luchtig opgebouwd in een omgeving van doorschijnend glas en staalbouw.  

Andere bezienswaardigheden

Berlin-Alexanderplatz

Holocaustmonument

• 23 Brandenburger Tor, Unter den Linden (U-Bahn Brandenburger Tor). 
• 24 Holocaust Monument, Cora-Berliner strasse (U-Bahn Brandenburger Tor). Monument ter ere van de vermoorde joden in Europa. Het bestaat uit 2711 betonblokken variërend in hoogte van 20 cm tot 4,5 meter met een onderlinge tussenruimte van 95 cm. 
• 25 Rotes Rathaus (U-Bahn Klosterstraβe). 
• 26 Zoo Berlin (U-Bahn Zoologischer Garten, S-Bahn Tiergarten). 
• 27 Alexanderplatz (Alexanderplein). In volksmond: der alex genoemd, met die Weltuhr, Funkturm, één van de grootste pleinen van Berlijn. 

Fernsehturm-Berlijn

Potsdamer Platz

• 28 Fernsehturm (Televisietoren), Panoramastr. 1A, 10178 Berlin (U, S-Bahn Alexanderplatz), info@tv-turm.de. Hoge mast, 368 m wordt ook wel de asperge genoemd. Project van voormalig Oost-Berlijn. Is hoger dan de Eiffeltoren. Op 207 m is er een restaurant dat overdag om zijn as draait. Volwassenen: €15,50, Kinderen: €9,50. 

Reichstag - Parlementsgebouw

• 29 Reichstag (Parlementsgebouw) (U-Bahn Brandenburger Tor). Het Parlementsgebouw van Duitsland. Je kunt het gratis bezoeken. Je moet je eerst aanmelden, let op: je moet je legitimeren, vervolgens krijg je een tijd aangewezen waarop je de Reichstag kunt bezoeken. Van het gebouw zelf krijg je niet veel te zien, je wordt meteen naar de bovenste glazen koepel gebracht. Van daaruit heb je een prachtig uitzicht over de stad. Er wordt verteld over de historie van het gebouw, over het Duitse parlement en over de gebouwen die je vanuit de koepel kan zien. 
• 30 Hackesche Höfe (S-Bahn Hackischer Markt). Mooi gerestaureerd complex van oude woonkazernes. Nu prachtige, gezellige winkeltjes, cafés, en theaters. 
• 31 Nikolaiviertel (U-Bahn Klosterstraβe). Een typisch Duits wijkje, net ten oosten van "Mitte", zoals het eeuwen geleden al moeten hebben bestaan, maar zoals het eind vorige eeuw netjes is gereconstrueerd en opgeknapt. Na het geweld van een drukke stad met enorme gebouwen is het Nikolaiviertel een rustige wijk, met kleine straatjes en een prachtige kerk. 
• 32 Checkpoint Charlie (U-Bahn Kochstraβe/Checkpoint Charlie). Een van de bekendste zoniet beroemdste grensovergang van Oost- naar West-Berlijn. 

Checkpoint Charlie

• 33 Siegessäule (Zegezuil) (U-Bahn Hansaplatz). In Berlijn beter bekend als der groβe stern 
• 34 Hitlers bunker (U-Bahn Mohrenstraβe). Waar Adolf Hitler zijn laatste weken heeft doorgebracht tijdens de Tweede Wereldoorlog kun je niet meer bezichtigen, de bunker werd vernietigd in 1981. Hij bevond zich onder de Reichskanzlei. Er is nog wel een muur waar de plannen van de bunker zijn afgebeeld. 
• 35 Schloss Charlottenburg, Spandauer Damm (U bahn Richard-Wagner-Platz). 

Doen

Trabi Safari

• Trabisafari, deze mensen hebben een tiental Trabant-autotjes die ze verhuren voor een toer door Berlijn met dit typisch Oost-Duitse product. Als je er zelf mee rijdt, wees voorzichtig: een Trabant is eigenlijk een go-cart voor vier personen, ze kantelen gemakkelijk als je te hard in de bocht gaat. Als de Berlijners vroeger in de bocht kantelden stapte iedereen uit, met twee personen zette men de Trabant terug op zijn wielen en men reed gewoon verder.

Stadswandeling met gids

• Wees sportief en doe eens een wandeling, al dan niet met gids, in Berlijn, Mitte en omgeving zijn compact genoeg om enkele uitstekende wandelingen te doen in de historische straten, al wandelend zie je veel meer van je omgeving zeker als je een goede gids hebt zal je veel bijleren. Voor details kan je meestal geholpen worden aan de receptie van je hostel of hotel. Er is bijvoorbeeld:
• Get your guide-Berlijn - Ontdek Berlijn op een uitgebreide 3,5- tot 4-uur durende wandeling vanaf het .... De wandeltours in Berlijn zijn vaak gratis, waarbij je de gids een fooi geeft.
• Berlijn te voet
• Privérondleidingen in het Engels of Duits in kleine groepen
• Joodse Tours

• The Berlin Expert,
• Milk & Honey Tours,.
• Jewish Berlin,

Kerstmarkt

In Duitsland noemen ze dit de Weihnachtsmarkt, in Berlijn heb je zo verschillende gezellige kerstmarkten die al beginnen vanaf de maand november. Het tweede weekend van december is een topweekend voor de kerstmarkt, enkele hotels rekenen dan zelfs duurdere prijzen aan. De nacht van 31 december op 1 januari noemen ze Silvester en dan is er een groot feest aan de Brandenburger poort. De hieronder vermelde kerstmarkten zijn de belangrijkste, overal in Berlijn kan je lokale kerstmarkten vinden die voor lange tijd of slechts voor één dag geopend zijn. De grootste kerstmarkt met bijhorende kermis is waarschijnlijk aan Alexanderplatz, de meest gezellige is op gendarmenmarkt en Unter den Linden. Voor dat men begonnen is aan de bouw van het winkelcentrum Alexa was de kerstmarkt van Alexanderplatz enorm groot.

• Kerstmarkt Mitte, Weihnachtsmarkt Mitte, Mitte
• Nostalgische Kerstmarkt Gendarmenmarkt, Nostalgischer Weihnachtszauber auf dem Gendarmenmarkt, Mitte, Gendarmenmarkt
• Kerstmarkt aan de Opera, Weihnachtsmarkt am Opernpalais, Unter den Linden 5, Mitte
• Silverfestparty aan Brandenburger Poort, Silvesterparty am Brandenburger Tor, Mitte
• Kerstmarkt aan het kasteel, Berlin Weihnachtsmarkt am Schlossplatz, Mitte
• Kerstmarkt Alexanderplein, Weihnachtsmarkt am Alexanderplatz, Mitte, Alexanderplatz

Bioscoop

Er zijn ongeveer honderd cinemazalen in Berlijn, alhoewel de meeste enkel films vertonen die gedubd zijn in het Duits zonder ondertitels. Hieronder een lijstje van de belangrijkste bioscoopzalen. Tickets zijn normaal gezien tussen de €5,00 en €7,00. Maandag en woensdag zijn speciale cinema dagen met reducties.

• 1 Babylon Kreuzberg, Dresdener Str. 126, 10999 Berlin (U Bahn Kottbusser Tor), ☏ +49 30 6160 9693. Ook non-mainstream films in een kleinere zaal gebouwd in de jaren 50. 
• 2 Central, Rosenthaler Str. 39, 10178 Berlin (S Bahn Häckescher Markt), ☏ +49 30 2859 9973. In een ex-kraakpand nabij Hackesche Höfe. 
• 3 Eiszeit, Zeughofstraße 20, 10997 Berlin (U Bahn Görlitzer Bahnhof), ☏ +49 30 611 6016. 
• 4 Filmtheater Hackesche Höfe (Hackesche Höfe Kino), Rosenthaler Str. 40 -41, 10178 Berlin (S Bahn Häckescher Markt), ☏ +49 30 283 4603, fax: +49 30 3087 2512, info@hoefekino.de. Op de vierde verdieping van het Hackesche Höfe. Breed aanbod van films. 
• 5 Kino Moviemento, Kottbusser Damm 22, 10967 Berlin (tussen Kreuzberg en Neukölln, U Bahn Schönlein Straβe), ☏ +49 30 692 4785. De oudste cinema van Duitsland (1907). 

Opera, muziek, ballet en theater

Opera

• 6 Staatsoper Unter den Linden, Unter den Linden 7, 10117 Berlin, ☏ +49 30 203 540, tickets@staatsoper-berlin.de. 
• 7 Komische Oper, Behrenstraße 55-57, 10117 Berlin, ☏ +49 30 4799 7400, fax: +49 30 4799 7490, karten@komische-oper-berlin.de. 

Musical en revue

• 8 Friedrichstadt-Palast, Friedrichstraße 107, 10117 Berlin, ☏ +49 30 2326 2326, fax: +49 30 2326 2323, tickets@palast.berlin. 
• 9 Admiralspalast, Friedrichstraße 101, 10117 Berlin, ☏ +49 30 2250 7000, kontakt@mehr.de. 

Theaters

• 10 Maxim-Gorki-Theater, Am Festungsgraben 2, 10117 Berlin, ☏ +49 30 2022 1115, ticket@gorki.de. 
• 11 Berliner Ensemble, Bertolt-Brecht-Platz 1, 10117 Berlin, ☏ +49 30 2840 8155, fax: +49 30 2840 8115, theaterkasse@berliner-ensemble.de. 
• 12 Deutsches Theater, Schumannstraße 13, 10117 Berlin, ☏ +49 30 2844 1225, fax: +49 30 2844 1404, service@deutschestheater.de. 
• 13 Volksbühne am Rosa-Luxemburg-Platz, Linienstraße 227, 10178 Berlin, ☏ +49 30 2406 5777, fax: +49 30 2406 5642, besucherservice@volksbuehne-berlin.de. 

Leren

Berlijn telt drie grote universiteiten:

• Vrije Universiteit, Freie Universität
• Humboldt Unversiteit, Humboldt Universität
• Technische Universtiteit, Technische Universität

Kopen

Warenhuizen

KaDeWe-Kaufhaus des Westens

De Duitse wetgeving is zo voorzien dat grote ketens voordelen halen tegenover de kleine en middelgrote ondernemingen. Je gaat dus vooral afdelingen van grote winkelketens tegenkomen. In contrast daarmee zal je ook kleine kiosken zien van zelfstandige handelaars die op hun manier proberen te overleven tegenover de druk van de multinationals. Ook veel allochtonen houden deze kiosken open bij gebrek aan andere werkgelegenheid. Over het algemeen zijn de winkelketens 's avonds vrij lang open. De standaard sluitingstijd is 20:00, maar je kan supermarkten vinden die tot 00:00 open zijn. Ook toeristische winkeltjes zijn vaak tot die tijd open.

Toeristische winkels

Op toeristische punten in de stad stikt het van de toeristische winkeltjes waar "typisch Berlijnse objecten" gekocht kunnen worden. Het assortiment is vaak hetzelfde, al zijn er ook winkels bij die zich in bepaalde toeristische attributen gespecialiseerd hebben. Met alle stukjes "Berlijnse Muur" die her en der te koop worden aangeboden, kun je een complete woonwijk neerzetten. Een grote keus aan Berlijn-objecten vind je onder meer rond het plein "An der Gedächtniskirche" aan de Kurfürstendamm, en langs Unter den Linden, vlak bij de Brandenburger Tor.

Eten

Currywurst

Berliner Weiße groen of rood

Quarkbällchen

Berlijn is gezegend met een grote internationale gemeenschap en de bijbehorende culinaire geneugten. Het is er ongelooflijk goedkoop tegenover andere grote steden van Duitsland. De Duitse keuken zelf is overigens ook zeer smakelijk; zeker op de wat koudere dagen, ook in het najaar of het vroege voorjaar, is deze stevige kost goed voor de weerstand.

Typisch Berlijns

• Currywurst: een frikandel met ketchup gepoederd met currypoeder. Je kan ze overal vinden bij de kiosken. Dit moet je absoluut eens geproefd hebben.
• Berliner Weiße mit Schuss: zuur witbier (Weiße), gezoet met rode of groene siroop (Schuss), populair bij jongeren.
• Quarkbällchen: kleine oliebolletjes, gemaakt van (onder andere) aardappelmeel. Net als in Nederland bij de oliebollen varieert de kwaliteit overigens enorm: van heerlijke smaakvolle bolletjes tot ranzige vette deegballen.

Ontbijt

Daar nogal wat hotels tegenwoordig boekingen aannemen zonder ontbijt is het goed om te weten dat dit eigenlijk een zegen is. Je hoeft je niet druk te maken over de tijden dat het hotel ontbijt meent te moeten serveren en je hebt plotseling een enorme keuze. In iedere straat (zo lijkt het althans) vind je een echte bakkerij met heerlijke (belegde) broodjes en koffie. Verder zijn er de bekende ketens als Starbucks maar ook het Duitse antwoord daarop, Balzac Coffee. Tenslotte zijn er ook vele cafés waar je voor tussen de €4,00 en €10,00 (da's dan inclusief een glaasje Sekt!) heerlijke complete ontbijtjes kunt verorberen.

Budget

Zoals in veel zoveel steden kun je voor de goedkopere maaltijden het beste uitkijken naar de wat meer exotische keukens zoals Vietnamees en Indiaas. Met "indisch" wordt geen indonesisch, maar indiaas bedoeld. In Berlijn zijn meerdere universiteiten, het is heel voordelig en smakelijk eten in de mensa's.

Uitgaan

Berlijn staat bekend als de uitgaansstad van Europa. Er is geen door de overheid vastgestelde sluitingstijd voor de horeca. Enkele zaken zijn zelfs 24 uur per dag geopend. Er zijn talloze cafés, restaurants, clubs, discotheken, cocktailbars etc. Er is niet echt een uitgaanscentrum in de stad, wel zijn er concentraties van uitgaansgelegenheden

Veel locaties zijn aan de buitenkant niet of nauwelijks te herkennen als uitgaansgelegenheid. Een voordeel volgens velen is dat je juist in deze gelegenheden de autochtone Berlijner treft en minder toeristen. Ook zijn sommige clubs "mobiel", in die zin dat ze regelmatig van locaties wisselen. Zoals altijd geldt hier nog meer dat wat vandaag "in" is, morgen "uit" kan zijn. Maar ook geldt zoals altijd, dat met name de taxichauffeurs en vaak ook hotelreceptionisten, op de hoogte zijn van de laatste trends.

Adressen

• 1 Café Moskau, Karl-Marx-Allee 34 (Mitte U-Bahn Schillingstraβe), ☏ +49 30 44678222. Restaurant daterend uit de DDR-tijd in typische socialistische stijl, alleen al voor het schitterende gebouw moet je hier even binnengaan. 

Kranten

Kijk eens in het krantje Exberliner, het maandelijkse Engelstalige magazine van Berlijn waar alles in staat wat er te doen valt. Het bevat hoogstaande artikels en correcte informatie. Als je Duits begrijpt, zijn er nog andere activiteiten krantjes zoals zitty en tip die je overal in de kiosken kan verkrijgen of bemachtig een Stadtkind gratis in verschillende clubs en bars. Wees voorbereid om je keuze te maken uit een enorm aanbod.

Overnachten

Berlijn heeft een uitgebreid aanbod van hotels, hostels en jeugdherbergen, je kan ze vinden in alle stadsdelen van Berlijn en ook verder gelegen hotels in de omgeving buiten Berlijn (Brandenburg) kunnen interessant zijn vanwege hun lagere prijs en de rustige omgeving. De duurste en meest prestigieuze hotels liggen natuurlijk in het stadscentrum Mitte maar ook daar kan je goedkope hotels vinden. Voor de jongeren of voor wie tevreden is met weinig kan je terecht in een van de vele jeugherbergen of hostels van Berlijn. Over het algemeen zijn de prijzen van de hotels goedkoper dan in vergelijking met andere Europese hoofdsteden zoals London, Rome of Parijs. Zie naar de artikels over de stadsdelen voor meer informatie.

Veiligheid

Berlijn is een veilige stad maar het heeft enkele zone's die minder onderhouden zijn. De noodzakelijke alertheid is geboden op stations, drukke pleinen en bij drukke toeristische attracties zoals de Branderburger Tor, Potsdamer Platz Arkaden, sommige musea en winkelcentra, etc. Laat je rugzak of handtas niet alleen staan op drukke plaatsen.

Er zijn enkele gebieden in het noorden van Neukölln en delen van Kreuzberg in het zuiden van de stadscentrum en Wedding in het Noorden waar het risico om het onderwerp te zijn van jeugdbendes een beetje hoger is. Zeker gedurende nachten moet je deze delen met wat voorzichtigheid bezoeken omdat een combinatie van dronken party people en een arme buurt aanleiding kan geven tot problemen.

Sinds 1980 zijn lokale schermutselingen op Dag van de Arbeid (1 mei). Over het algemeen vonden deze plaats in Kreuzberg in de buurt van de Oranienstraße/Mariannenplatz. Tegenwoordig starten ze al in nacht voor 1 mei, vooral in het Mauerpark (Prenzlauer Berg), aan de Boxhagener Platz en in Rigaer Str. (Friedrichshain) en blijven verder gaan in de avond van 1 mei in Kreuzberg en vermelde gebieden. Sinds 2005 is er wel een afname door het engagement van inwoners die de dag van arbeider vieren met een tof "myfest" en goed geplande inspanningen van de politie. Desondanks is het beter om uit de buurt te blijven na 20u00 tot zonsopgang. Je auto daar parkeren is zeker niet verstandig. Alle inwoners gaan hun auto ergens bij familie parkeren op die dagen.

Er zijn ook verslagen van reizigers die te maken hebben gekregen met gewelddadig racisme. Het is aangeraden voor niet-Kaukasiaanse types oplettende zijn in Lichtenberg, Hellersdorf, Marzahn, Treptow en Köpenick in de avond en de nacht, zeker als je alleen bent. De vuistregel: als je richting oost gaat in de stad blijf dan binnen de S-Bahnring (number S41, S42) en je hoeft je geen zorgen te maken.

Contact

• In de Potsdamer Platz Arkaden kan je internetten op de internetbrug voor €2,00 per uur, met wat geluk was iemand zo vriendelijk om het papiertje met zijn code achter te laten waarmee je zijn/haar niet opgebruikte minuten kan verder opwerken en kan dus je enkele tientallen minuten gratis internetten.
• In de stad kan je overal internetcafés vinden aan de prijs van €1,00 à €1,50 per uur met een minimum afname van een half uur.
• 5 Nederlandse Ambassade in Berlijn, Klosterstraße 50, 10179 Berlijn (U-Bahn Jannowitzbrücke), ☏ +49 30 209560, bln@minbuza.nl. ma-vr 09:00-17:30 uur. 
• 6 Belgische Ambassade, Jägerstraße 52-53 (U-Bahn Französche kirche), ☏ +49 30 206420, berlin@diplobel.fed.be. ma-vr 09:00-12:00 uur. 

Rondom

Potsdam - Schloss Sanssouci

• Dichtbij gelegen en behorende tot de hoogtepunten van de Duitse architectuur kan je vinden te Potsdam, het Paleis van Sanssouci, te bereiken met de S-Bahn.
• Een mooi meertje vind je in Schildow, Kiessee.
• Sachsenhausen ligt aan de rand van Berlijn in Oranienburg, een voormalig concentratiekamp van de nazi's. In Oranienburg is ook een paleis.
• Het Müritz merendistrict in het noorden is een nationaal park met enkele honderden meren.
• In het zuiden ligt Dresden. Deze stad is 2,5 uur per trein en Leipzig is ongeveer 1,5 uur per trein.

Verder kan je ook naar Hamburg, München, Praag of Moskou reizen.