Marais Poitevin

Marais Poitevin

Het Marais Poitevin, ook wel la Venise Verte (Groen Venetië) genoemd, is een natuurgebied in het grensgebied van de Vendée, Deux-Sèvres en de Charente-Maritime in Frankrijk, ten westen van Niort in de regio Nouvelle-Aquitaine. Het is een overblijfsel van de vroegere Golf van Poitou, waarvan delen ingepolderd werden. Het gebied heeft een oppervlakte van ongeveer 1120 km².

Vierduizend kilometer: dat is de totale lengte van de wirwar van waterwegen in het Marais Poitevin. Dit dichte labyrint van water en planten is het op één na grootste natte gebied van Frankrijk (na de Camargue). Duik onder in deze mysterieuze amfibiewereld, laat uw bootje glijden over kanalen vol eendenkroos, fiets of wandel langs vochtige weiden die omzoomd zijn door populieren of wilgen. U zult versteld staan over het enorme contrast tussen deze wemelende doolhof en de uitgestrekte vlakten van het drooggelegde moeras, het Marais Desséché, dat grenst aan de zee.

Info

Ontstaan

Het moeras was oorspronkelijk een grote zeebaai, de Golf van Poitou, vandaar ook het adjectief Poitevin. In deze zee van slib, die tot Niort reikte, lagen eilandjes van kalkrots met daarop stadjes als Champagné, Elle, Maillezais, St-Michel-en-l'Herm en Marans.
Doordat de waterlopen, rivieren (Autise, Lay, Sèvre Niortaise en Vendée) en zeestromingen steeds meer slib aanvoerden, ontstond het moeras. Bewoners van dit gebied moesten iets organiseren om de aarde te kunnen bewerken of zich verplaatsen. Vandaar dat het moeras wordt doorsneden door dijken (bots); op de rug van deze dijken lopen wegen. De grootste kanalen (contrebots) stromen bij hoogwater over in vaarten (achenaux), die op hun beurt overlopen in greppels en vervolgens in sloten.
De drooglegging van de Golf van Poitou begon in de 13e eeuw met het graven van het Canal des Cinq-Abbés (kanaal van de vijf abten) door lokale monniken om de noordelijke moerassen te draineren. Tijdens de 100-jarige oorlog vielen de werkzaamheden stil, maar zij werden hervat in opdracht van Hendrik IV, onder de leiding van een Hollandse ingenieur. Aan de rand van de Baie de l'Aguillon werden van de 16e tot de 19e eeuw polders op de zee veroverd.

Tradities

De moerasbewoners hadden lage, witgekalkte huizen, die gegroepeerd stonden op eilandjes of dijken, buiten de overstromingsgebieden. Vrijwel iedereen bezat daarnaast ook nog een (afgelegen) hut. De meeste huizen hadden aan het water een cale, een soort miniatuurkreek waar de bootjes konden aanleggen. Boten waren namelijk het enige praktische transportmiddel. Zij werden gemanoeuvreerd met een bootshaak (pigouille) of met een korte roeispaan (pelle). Jollen waren licht en slank, men ging ermee naar de markt of mis en bracht er de kinderen mee naar school. Brede massieve vletten werden gebruikt voor het transport van oogst en vee.
De bewoners leverden hun melk aan coöperaties die een befaamde boter produceerden; de wei werd gebruikt om varkens te mesten. Er werd ook gevist op harder, rivierbaars, karper, voorn en rivierkreeft. Rieten fuiken (bourgnons) werden gemaakt om paling te vangen. Tijdens de winter werd ook op waterwild (eend, plevier, watersnip) gejaagd.

Flora en fauna

Het moeras heeft vele micromilieus waarin een heleboel plantensoorten gedijen: waterplanten (Canadese waterpest, waterviolier, kikkerbeet, eendenkroos, moerasdotterbloem, waterranonkel, groot blaasjeskruid) en oeverplanten (zwarte els, gewone els, gele lis, moerasspirea, riet, kattenstaart, tamarinde), ook weideplanten die in het Marais Mouillé, in het oosten (rietzwenkgras, kievitsbloem, ruige zegge, moerasorchis), verschillen van die in het Marais Saumâtre (brak moeras) in het westen (zilte rus, kustzegge, iris spuria, addertongboterbloem, trifolium squamosum). Dichter bij zee, in het Marais Desséché (drooggelegde moeras) groeien kustplanten (zulte, gewoon kweldergras in de schorren; gewone zoutmelde, zeekraal, klein slijkgras in het slik) en duinplanten (steeneik, strandhaver, zeekool, dianthus gallicus, helmgras, zeeden).
Het moeras is ook zeer vogelrijk, zowel trek- als standvogels vinden hier een ideale leefomgeving: kwartelkoning, velduil, bruine kiekendief, purperreiger, grutto, en groenpootruiter komen onder andere voor.
Ook heel wat zoogdieren kunt u tegenkomen. De grote hoefijzerneus is een vleermuis met een spanwijdte tot wel 40 cm. De zeldzame en bedreigde Europese otter lust kikkers, padden en vooral paling. De West-Europese woelrat of 'waterrat', die vroeger talrijk aanwezig was, leeft dicht bij de oevers in de dichte begroeiing waar hij granen en wortels eet.
Wat betreft reptielen, amfibieën en insecten: kent u de ringslang, de marmersalamander, de blauwe vuurvlinder, de alpenboktor of de elft?

Embleem

Het moeras heeft als embleem de Europese paling (anguilla anguilla), tegenwoordig een beschermde diersoort. Deze vissen planten zich voort in de Sargassozee net ten oosten van het Caraïbisch gebied. De larven trekken vervolgens via de Atlantische oceaan naar Europa. Bij hun aankomst in Frankrijk zijn het civelles (van de Gironde tot de Pyreneeën zegt men pibales). Ze hebben dan een doorschijnend lichaam, vandaar de Nederlandse naam: glasaaltjes. Van november tot maart zwemmen ze de rivieren op. Vervolgens verblijven ze zo'n tien jaar in zoet water, waar ze opgroeien en hun donkere zilverkleur krijgen. Daarna keren ze terug naar de Golf van Mexico en begint de hele cyclus opnieuw.

Bedreigingen

Het moeras heeft te lijden onder de uitbreiding van de graanteelt, waardoor ze geleidelijk uitdrogen: de intensieve landbouw pompt op (te) grote schaal grondwater op en gebruikt meststoffen en nitraten die het ecosysteem in gevaar brengen.
Recent valt het park onder het project Natura 2000 dat probeert de biodiversiteit van kwetsbare natuurgebieden te beschermen.

Informatie

Office du Tourisme du Marais Poitevin des Deux-Sèvres
31 rue Gabriel Auchier
79510 Coulon
+33.5 49 35 99 29
Praktische informatie voor de organisatie van uw verblijf. 10-13u en 14-18u; zondags gesloten.

De site van het Parc interrégional du Marais Poitevin (natuurprojecten, -dossiers enz.)

http://www.emotion-marais-poitevin.fr

Situering

Michelinkaart 324 D/G2. Het park bestaat uit twee delen: de vochtige moerassen in het binnenland, die in het noorden worden begrensd door de kalkvlakte van de Vendée en in het zuiden door de kalkhellingen van Aunis, en het drooggelegde deel bij de kust.
kaart

Planning

Trek ongeveer twee dagen in totaal uit voor de verkenning van de moerassen, maar gun uzelf ook de tijd voor leuke wandelingen langs het water en andere attracties.

Bekijken

Het natuurreservaat Marais Sauvage en zijn labyrint van kanalen, sloten en sluizen; de leuke Grand Port in Arçais.

Doen

Verken het Groene Venetië met een bootje. Er zijn genoeg opstapplaatsen in de buurt. De bekendste opstapplaats is in Arçais en La Rivière. Het is de moeite waard om eerst in de omgeving rond te kijken om de prijzen te vergelijken.

Eten

Er zijn tal van lokale specialiteiten: farci poitevin, saus met lumas (slakken), fricassee van paling, filet van rivierbaars met oesterzwammen, gegrilde ham uit de Vendée met mojettes, boter uit Échiré, Mizotte (kaas), wijn uit Mareuil (rood of rosé), engelwortel... de lijst is lang!

Budget

Le Central
Place de l'Église
79510 Coulon
11 km ten westen van Niort via D9 en D1
+33.5 49 35 90 20
€20/42 (prijspeil 2009)

Les Mangeux de Lumas
78 rue des Gravées
79270 La Garette
12 km ten westen van Niort via de D9 en D1, 's zomers alleen te voet bereikbaar
+33.5 49 35 93 42
€22/38 (prijspeil 2009)

Overnachten

Budget

Chambres d'hôte du Canal Arçais
10 rue de l'Ouche
79210 Arçais
+33.5 49 35 42 59
chambres.dhotes@wanadoo.fr 4 kamers €50 (prijspeil 2009), 3 gîtes.

Gemiddeld

Hôtel Au Marais
Quay L. Tardy
79510 Coulon
11 km ten westen van Niort via de D9 en de D1
+33.5 49 35 90 43
18 kamers €80 (prijspeil 2009), 15 december - 1 februari gesloten.

Rondom