Culemborg

Culemborg

Culemborg is een stad en gemeente in de Betuwe, in de Nederlandse provincie Gelderland.

Info

Culemborg is een oude stad, gelegen in het groen, grofweg aan de overkant van de Lek bij Wijk bij Duurstede. De stad is een mengeling van oud en nieuw; er zijn vele historische gebouwen te vinden, zoals het Jan van Riebeeckhuis, het Elizabeth Weeshuis, het oude stadhuis op de Markt, maar ook veel nieuwbouw, zoals het stadskantoor.

Arriveren

Per auto

Culemborg is zeer goed te bereiken via de A2 , waar het direct aan ligt via de N320 , ook de A15 ligt niet ver van Culemborg. Verder is het goed te bereiken via de veerpont tussen Culemborg en Schalkwijk én de veerpont tussen Wijk bij Duurstede en Beusichem. Parkeren kan op twee betaalde parkeerterreinen ('t Jach en Lange Meent) of op het gratis parkeerterrein Palumbus, of her en der in straten buiten het centrum. Binnen het centrum is vergunning parkeren en inrijden wordt bewaakt door camera systemen.

Per trein

• 1 Station Culemborg. Het station is gelegen aan de spoorlijn Utrecht - Den Bosch. Treinen (sprinters) passeren 4x per uur. De rit vanuit Utrecht duurt 18 minuten, en vanuit Den Bosch 26 minuten waardoor Culemborg met de trein dus dichtbij de grote steden ligt. 

Per bus

Culemborg ligt halverwege Arriva lijn 46 (Nieuwegein - Tiel). Vanaf het NS-Station in Culemborg kunt u uurlijks beide kanten op reizen, voor bijvoorbeeld een bezoek aan Buren of Vianen, die een goede aanvulling zijn op het middeleeuwse karakter van Culemborg

Rondreizen

Vanuit Culemborg vertrekt elk uur een bus richting zowel Tiel als Nieuwegein (Arriva lijn 46, hoofdhalte op het Stationsplein). Het nabijgelegen middeleeuwse stadje Buren ligt op 15 minuten reizen.

Per fiets of motor is de Lekdijk een mooie route. Vanuit Culemborg kunt u vertrekken vanuit het centrum, richting Vianen of richting Beusichem en Wijk bij Duurstede (met de veerpont).

Wandelen in de uiterwaarden aan de westzijde van het spoor is ook een aanrader.

Bekijken

• De stadsomwalling van Culemborg, die het grootste deel van de middeleeuwse binnenstad nog altijd ommuurt. Goed zicht op deze 14e eeuwse verdedigingswerken vindt men op parkeerterrein 't Jach, achter het Stadskantoor langs (tussen de Ridderstraat en de Oostersingel) en langs de noordwestkant van de stad, vanaf het bruggetje aan de Goilberdingerstraat. Een wandeling langs de rand van de middeleeuwse stad loont de moeite.
• 1 De oude stadspoort (Lanxmeerpoort). Deze poort wordt de Binnenpoort genoemd, omdat deze door de zuidelijke stadsuitbreiding binnen de muren is komen te liggen. Dit is de enige stadspoort die na het overbodig worden van stadsmuren niet gesloopt of vervallen is. Hij stamt uit de 14e eeuw en is in later eeuwen verhoogd. 
• Enkele monumentale panden van vóór 1600:
  • 2 Het Stadhuis. Een monumentaal laat-gotisch gebouw op de Markt, ontworpen en gebouwd door Rombout II uit het beroemde bouwmeestersgeslacht Keldermans, die eveneens in het Vlaamse Hoogstraten hun sporen hebben nagelaten (in het verleden sterk verbonden met Culemborg vanwege Vrouwe Elizabeth van Culemborg, gravin van Hoogstraten). Het stadhuis werd voltooid in 1539, al doet het jaartal in steen op de voorgevel anders vermoeden. Naar verluidt heeft de steenhouwer verantwoordelijk voor het jaartal de mal voor de 5 verkeerd om gehouden, waardoor deze meer weg heeft van een 7. 
  • 3 Het Drostehuis, Slotstraat 10. Dit huis uit de 15e eeuw, is eerstemaals vermeld in 1462. Het is een tweebeukig huis met een zadeldak dat huisvesting bood aan de drost van Culemborg en ligt vanzelfsprekend met de achtertuin tegen het oude kasteelterrein aan. Het Drostehuis is het oudste stenen huis van de stad en biedt vandaag de dag woonruimte aan particulieren in de vorm van appartementen. 
  • 4 De Caffagne, Everwijnstraat 3-9. Bronnen dateren dit gebouw terug op 1480, al was het toen nog niet opgetrokken uit steen. Naast de Caffagne is nu de hoofdtoerit tot de binnenstad voor gemotoriseerd verkeer, afgezet met een beweegbaar obstakel, en parkeerterrein 't Jach, maar in vroeger tijden stond hier het klooster Mariëncroon. Dat is afgebrand, waarna het een parkje werd. De Caffagne heeft in het verleden een ondersteunende functie gehad voor het oude klooster, in de vorm van huisvesting voor armen en zieken. Soortgelijke huisvesting vinden we ook aan de Noorderhof, tussen de Noorderwal en de Lange Havendijk. Tegenwoordig zijn dit bejaardenwoningen. 
  • De Fonteyn of het Jan van Riebeeckhuis aan de Achterstraat 38. Hier werd Jan van Riebeeck, VOC-vaarder, in 1619 geboren. Het huis is tegenwoordig in bezit van een makelaarskantoor dat het middeleeuwse interieur van het huis in ere heeft gehouden/gerenoveerd. De trapgevel is het werk van restaurator C.W. Royaards en doet een latere bouwtijd vermoeden, maar het huis stamt zeker van vóór de 17e eeuw. Achter het huis ligt een ommuurde theetuin. In de noordelijke buitenmuur zijn dichtgemetselde nissen te vinden, alsook het venster van de oude 'opkamer', wat wijst op oorspronkelijk gebruik als (stads)boerderij.
  • De Dekenij tegenover de Grote Kerk aan de Grote Kerkstraat. Gebouwd voor de pastoor van Culemborg en derhalve één van de oudste en statigste vroege huizen van de stad en gaat terug tot 1421. De verstening zal erna hebben plaatsgevonden, maar de authenticiteit van geplaatste gevelsteen die 1553 vermeldt wordt betwijfeld. Het huis kan zelfs veel ouder zijn. De twee postadressen 11 en 11a zijn in het verleden gecreëerd ten behoeve van de bedrijfsfunctie van het pand (het is een brouwerij en pakhuis in geweest) maar bij recentere restauraties weer samengetrokken tot een uniforme gevel. Het interieur heeft een typische hangende verdieping, zichtbaar vanaf de straat, en twee kleine deurtjes.
• De Zandstraat, de oudste straat van de stad, die door de huidige Nieuwstad naar de Varkensmarkt leidt. Langs deze straat staan een aantal oude en kenmerkende woningen die het bekijken waard zijn. Let wel op, want ze ontglippen eenvoudig aan de aandacht!
• De spoorbrug. Bij de opening van de oorspronkelijke brug in 1868 was de overspanning over de Lek 157 meter, waarmee het destijds de langste in Europa was. In 1983 is de oude brug vervangen door een modernere variant. Een gedeelte van de oude constructie siert nog altijd de Culemborgse kant van de brug, in de vorm van een herkenbare kunstzinnige constructie van oude stalen brugdelen.
• Het Elizabeth Weeshuis aan de Herenstraat 29. Het oudste primair met dat doel ontworpen en gebouwde weeshuis van Nederland met bouwkundige voorbeeldfunctie voor latere exponenten, zoals bijvoorbeeld in Schiedam. Tegenwoordig zijn er de stadsbibliotheek en een museum in gevestigd. In de tuin van het weeshuis ligt de oude stadsmuur met restanten van één van de oudste stenen gebouwen van de stad: een knikje in de muur dat onderdeel is geweest van een versterkt huis van de heren van Bosinchem.
• Het kasteelterrein gelegen naast parkeerterrein Palumbus en de Lange Meent. Hier ligt nog het grondplan van de oude Kasteel van Culemborg. Van het gebouw is echter weinig over. Helaas, want het had een allure vergelijkbaar met het Slot Loevestein (op te maken uit de vele tekeningen van diverse kunstenaars). De gracht ligt er nog, en ook staan er wat oude muurtjes met kloostermoppen.
• Het Voorburg, een rijtje 19e eeuwse villa's waar vroeger de Kasteeltuin lag. Typisch zijn de hoge gevels en houten nokversieringen.
• De Volencampen, een in ere gehouden weideland ten oosten van de oude stad. Hieromheen liggen De Vier Dreven waar de mooiste en duurste huizen van de stad staan. Achter de Volemcampen vindt men De Plantage, een wat afgelegen stadspark met waterpartij en bescheiden dierenpark.

• In termen van moderne architectuur is het uitbreidingsplan Parijsch wellicht interessant, met als interessantste delen de Eendenwijk (Krooneend) en de twee appartementengebouwen Bon Vie. Dit gebied is nog in ontwikkeling. Ook het Stadskantoor valt onder de noemer modern, al zijn de meningen over het gebouw verdeeld.

Doen

• Wandel door en om de oude stad, volg de stadsmuur en bekijk de oude geveltjes. In de binnenstad is voldoende horeca. Elke eerste zaterdag van de maand is er een gratis rondleiding door de stad die begint bij het Elizabeth Weeshuis (Herenstraat 29) om 11:00.
• Culemborg Bijvoorbeeld!, een jaarlijks cultureel thema-evenement gehouden in juli. De binnenstad is tijdens enkele evenementen volledig afgesloten, maar vervoer vanaf het NS-Station Culemborg naar de binnenstad is gratis.
• Culemborg Blues, een jaarlijks muziekevenement gehouden in augustus.
• Lek Art, een jaarlijks kunstevenement gehouden in september.
• Het Betuws Spektakel, een groot muzikaal polderevenement waar naar goede traditie jaarlijks muzikanten van nationale faam acte de présence geven, gehouden over twee weekenden in juni en/of juli. Gehouden in een grote tent in de polder ten zuidoosten van Culemborg, goed bereikbaar met de auto en/of taxi.

Kopen

• Natuurproducten, chocola en koffie bij Willemien Eetwaar.
• De dinsdagmarkt op de Markt en de Varkensmarkt.

Eten

• De Witte Buffel
• Andermaal
• De Verleiding
• Op de Haven
• Verse Friet, en handgemaakt op de Dr. Hockesingel. Zaterdags staat hier ook een viskraam.
• Bij Mij
• Banketbakkerij Verhallen. De tompouce is erg bekend!
• Tapperij de Poortwachter
• Pizzeria Da Vinci. Salami-pizza met extra knoflook en pepertjes en gorgonzola is een aanrader!
• Pizzeria Ciao Italia

Uitgaan

In Culemborg bevinden zich enkele cafés en restaurants maar erg spectaculair is het Culemborgse uitgaansleven niet. Hierdoor gaan de meeste mensen die uit willen naar grotere steden zoals bijvoorbeeld Utrecht. In Culemborg bevond zich een discotheek, Happy Dayzz, maar deze is in 2009 failliet gegaan. Tegenwoordig zit op deze locatie Crystal Venue. Nu gaan de meeste mensen naar de discotheek Rodenburg in Beesd. De club bestaat al 26 jaar.

Bestemmingen in de buurt