Leeuwarden

Leeuwarden

Leeuwarden, Fries Ljouwert, is de hoofdstad van Friesland.

Info

De stad is één van de Friese elf steden en voert als gemeenteslogan 'Kijk, dat is het mooie van Leeuwarden!'. Leeuwarden heeft tevens een regiofunctie in deze streek. In 2018 is de stad Culturele hoofdstad van Europa.

Arriveren

Trein

Leeuwarden is een spoorwegknooppunt en heeft een intercitystation, en twee andere stations. In de toekomst is nog een station gepland. De stations zijn:

• Station Leeuwarden
• Halte Achter de Hoven, station met beperkte dienstregeling
• Station Camminghaburen
• Station Leeuwarden Werpsterhoek Een toekomstig station, aan de spoorlijn naar Zwolle

Leeuwarden heeft verbindingen met:

• Zwolle, Schiphol, Utrecht, Den Haag, Rotterdam
• Groningen
• Harlingen
• Stavoren

Bus

Naast het treinstation Leeuwarden is een busstation. Van hieruit zijn er lijnen naar o.a. Dokkum, Buitenpost, Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek, Bolsward, Franeker, Harlingen en Alkmaar.

Auto

Een aantal hoofdwegen verbindt Leeuwarden met andere steden:

• A31 Leeuwarden - Harlingen - Afsluitdijk - Amsterdam
• A32 Leeuwarden - Heerenveen - Zwolle
• N31 Leeuwarden - Drachten - Emmen
• N355 Leeuwarden - Groningen

In de jaren 50 en 60 is er een ringweg om Leeuwarden aangelegd, die nu midden in de stad ligt.

Boot

Leeuwarden ligt aan het druk bevaren Van Harinxmakanaal, dat Leeuwarden verbindt met Harlingen en het Prinses Margrietkanaal. Deze routes worden vooral gebruikt voor goederenscheepvaart. Voor pleziervaart wordt voor de Dokkumer Ee tussen Leeuwarden en Dokkum gebruikt. Het is een doorgaande vaarroute die belangrijk is voor de pleziervaart in Noord-Friesland. Een (eveneens doorgaande) zijvaart van de Dokkumer Ee, is de Bonkevaart, het eindpunt van de Schaats-Elfstedentocht. De Zwette verbindt Leeuwarden met het Friese Merengebied van Zuidwest-Friesland.

Rondreizen

Bus

Via de stadsdienstlijnen is vanaf het busstation elke wijk bereikbaar

Bekijken

Monumenten

Oldehoofsterkerkhof.

Met 575 rijksmonumenten staat Leeuwarden in de top-15 van Nederlandse monumentengemeenten, dankzij een historische binnenstad en woonwijken uit de late negentiende en vroege twintigste eeuw. Ook heeft de stad beschermde stadsgezichten zoals de binnenstad met singels, het Nieuwe Kanaalgebied en de Hollanderwijk. Deze worden beschermd omdat ze een bijzondere ruimtelijke structuur en karakter hebben, waarin een ontwikkelingsgeschiedenis van soms eeuwen is te zien. De bescherming geldt voor het historisch gegroeide patroon van gevelwanden, straten, pleinen, grachten en groengebieden en de onderlinge verhouding daarvan. Naast de rijksmonumenten zijn er 375 beeldbepalende panden.

De monumenten betreffen woonhuizen, kerken, molens, pakhuizen, winkel- en kantoorpanden en ook parken, een middeleeuwse waterloop en standbeelden. Ook de kaden en pijpen in de binnenstad en delen van de oude omwalling en grachten zijn monumentaal. De oudste monumenten dateren uit de dertiende eeuw, waaronder de Grote of Jacobijnerkerk (kloosterkerk van de Dominicanen) met beroemd Müllerorgel en de parochiekerk van Swichum (gewijd aan de heiligen Nicolaas en Catharina). Het jongste monument is het Burmaniakamp uit 1940, de Duitse manschappenverblijven tegenover de vliegbasis. In de tussenliggende eeuwen zijn panden gebouwd zoals de Kanselarij, de Waag (beide uit de Renaissanceperiode) en herenhuizen aan de Tweebaksmarkt, de Voorstreek en de Nieuwestad. De grootste groep rijksmonumenten bestaat uit eenvoudige woon- en winkelpanden. Overigens zijn ook enkele archeologische vindplaatsen beschermd als monument vanwege een hoge archeologische verwachting.

Kerken

• Sint-Bonifatiuskerk, aan het Bonifatiusplein in het noord-oosten van het oude centrum. Neo-gotische rooms-katholieke kerk van architect P.H.J. Cuypers uit 1884. Het orgel is van de bekende Franse orgelbouwer Aristide Cavaillé-Coll.
• Grote of Jacobijnerkerk, aan het Jacobijnerkerkhof. Protestantse kerk, waarvan de oudste delen uit 1275 dateren. Met een vroeg 18e-eeuws orgel van Christian Müller.
• Waalse Kerk, aan de Grote Kerkstraat. Kleine vroeg 16e- eeuwse kerk, thans in gebruik bij de Remonstrantse gemeente.

Overige historische gebouwen

• Kanselarij, waarvan de bouw is aangevangen in 1566. Tussen 1571 en 1811 werd er recht gesproken, daarna had het het verschillende andere functies. Tegenwoordig is het een onderdeel van het Fries Museum.

• Waag, aan het Waagplein/Nieuwestad, op de huidige plaats gebouwd in 1590 en is daar in functie geweest tot 1880. Daarna heeft het verschillende functies gehad. Tegenwoordig heeft het een horecafunctie.
• Oldehove, aan het Oldehoofdsterkerkhof in het noordwesten van de oude binnenstad. Een kerktoren, waarvan de bouw is aangevangen in 1529. Een bijbehorende kerk is nooit gerealiseerd.
• Paleis van Justitie een neoclassicistisch gebouw uit 1851, aan de kop van het Wilhelminaplein.
• Station Leeuwarden uit 1863, aan de zuidkant van de oude binnenstad.
• Stadhuis, een classicistisch gebouw aan het Raadhuisplein, waarvan de bouw is aangevangen in 1715.
• Provinciehuis, een gebouw uit 1580 aan de Tweebaksmarkt. Het gebouw is meerdere malen verbouwd en uitgebreid.
• Blokhuispoort aan het Blokhuisplein in het zuidoosten van de binnenstad. Het gebouw uit 1500 is van 1580 tot 2007 in gebruik geweest als huis van bewaring. Thans doet het dienst als cultuurcentrum.

Moderne architectuur

• Postbankgebouw, architect: Abe Bonnema. De top van het gebouw wordt gesierd door een kunstwerk van Marte Röling.
• Achmeatoren, een 114 meter hoog kantoorgebouw uit 2001, architect: Abe Bonnema.
• Crystalic en business center uit 2002, architect: Gunnar Daan. Een enorm glazen gebouw aan de Harlinger Straatweg.
• Fries Museum Museumgebouw uit 2013 ontworpen door Hubert-Jan Henket,

Musea

• 1 Fries Museum. 
• 2 Pier Pander Museum. 
• Verzetsmuseum Friesland
• 3 Princessehof Leeuwarden (nationaal keramiekmuseum). Zie ook: Papingastins. 
• 4 Natuurmuseum Fryslân. In het Natuurmuseum Fryslân ontdek je van alles over de natuur. Steeds wisselende tentoonstellingen en een uitgebreid programma met diverse activiteiten zorgen ervoor dat er altijd iets nieuws te beleven is. Volwassene €13,00, kind €6,50, onderwatersafari €4,00 extra. 
• Tresoar - Fries Historisch en Letterkundig Centrum
• Historisch Centrum Leeuwarden

Parken

• Prinsentuin. De omgeving van dit stadspark vormt het hoofddecor van De koperen tuin, de roman van Simon Vestdijk waar tevens het etablissement in dit park naar is vernoemd.
• Rengerspark
• Froskepôlle
• Leeuwarder Bos
• Westerpark of Vossepark
• Dr. Zamenhofpark
• Julianapark (Leeuwarden)|Julianapark
• De Groene Ster (een recreatiegebied met natuur, een camping, een strand en een naaktstrand)

Doen

Wandeling

• Poëzieroute. In en rondom het centrum van Leeuwarden is een wandeling te maken langs verschillende gedichten op grote platen in het trottoir. 

Rondvaarten

• Rondvaarten. Er zijn rondvaarten van 1 uur of 1½ uur. €5,00-€8,00. 

Sport

Cambuur Stadion, hier voetbalt de prof-voetbalclub van Leeuwarden, Cambuur Leeuwarden. Het Cambuur-Stadion staat bijna midden in de stad, wat niet vaak meer voorkomt in Nederland. Her en der in de stad liggen nog wat andere, kleinere sportparken.

Kopen

Leeuwarden heeft een uitgebreid winkelaanbod, de belangrijkste winkelstraten zijn de Nieuwestad (in de volksmond Nieuwstad genoemd), Wirdumerdijk, het Wilhelminaplein en de Voorstreek. Op het Wilhelminaplein is iedere vrijdag een weekmarkt.

Aan de rand van het centrum zit het retailpark De Centrale. In 1991 openden de eerste winkels hun deuren. Hier zijn winkels met grotere verkoopoppervlakken gevestigd zoals Media Markt. Ook zijn er enkele speciaalzaken en een bouwmarkt gevestigd. De komende jaren zal nog eens 13.000 m² bijgebouwd worden. Daarmee komt het totale winkeloppervlak op 42.000 m².

Eten

• Doozo (van 16 januari 2006 t/m 10 april 2007 deed het sushirestaurant mee aan het populaire televisieprogramma Mijn Tent is Top en bereikte de finale, maar werd daar uitgeschakeld door restaurant Coquille uit 's-Hertogenbosch)
• Siderius
• Humpfrys
• Café café
• Stads Café
• Dikke van dalen

Uitgaan

Leeuwarden kent een groot aantal kroegen. Deze zijn vooral geconcentreerd in de Doelesteeg, rond het Ruiterskwartier, bij het Gouverneursplein en aan de Nieuwestad. Enkele cafés hebben een podiumfunctie, zie daarvoor bij 'Kunst en Cultuur' onder 'Concert en theater'.

Cafés

• Irish Pub Paddy O'Ryan (#28 in 2008; #15 in 2007)
• Café De Stee (#39 in 2008; #45 in 2007)
• Café De Stroohoed (#99 in 2008)
• Café Blauwhuis (oudste café)
• Oranje Bierhuis (sinds 1857)
• Café De Ossekop (sinds 1912) (schilder Sir Lawrence Alma-Tadema bracht van 1837 tot 1840 zijn kinderjaren door in de woning op dit adres, terwijl zijn vader er ook een notariskantoor had. Het café is lokaal ook bekend als Café Eijgelaar, naar de naam van de uitbater)
• Bierhuis Lampie (sinds 1926)

Discotheken

• Club Noa
• Purple Food & Drinks
• Fire Palace
• Rumours
• 058
• Café café
• De doelen steeg (Diverse kroegen).

Concert en theater

• WTC Expo Leeuwarden
• De Harmonie, stadsschouwburg
• Poppodium Romein
• Podium 058
• Café Scooter's
• Grandcafé Rembrandt
• Muziekcafé De Gloppe
• Alternatief Rockcafé Mukkes

Film

• Centrum voor Film in Friesland
• Filmhuis
• Bioscoop Tivoli
• Bioscoop Cinema

Evenementen en festivals

• Elfstedentocht. Leeuwarden is start- en eindpunt van deze schaatstocht.
• Noordelijk Film Festival
• Fries Straatfestival
• Friesland Vaart
• Domino Day
• Ljouwert Culinair. Eetfestijn georganiseerd door de plaatselijke serviceclub Lions Ljouwert '80 waarbij de opbrengst naar een goed doel gaat.
• Veemarkt. Dit is de grootste veemarkt van Nederland.
• Bloemenmarkt. Deze grootste bloemenmarkt van Nederland vindt altijd plaats op Hemelvaartsdag.
• Media Art Festival. Jaarlijks festival sinds 1997 waarbij nieuwe-mediakunst van jonge kunstenaars centraal staat.

Overnachten

• Bastion Hotel Leeuwarden
• Eden Oranje Hotel
• Hotel Bed & Breakfast Bordine Studiorent
• Hotel Café 't Anker
• Hotel Eurohotel
• Hotel Stadhouderlijk Hof
• Hotel Wyswert