Modica
Modica ligt in het zuidoostelijke deel van de provincie Ragusa (RG) op het Italiaanse eiland Sicilië.
Info
[bewerken]Modica ligt op een hoogte van 296 m boven de zeespiegel, heeft een oppervlakte 292,37 km² en telt 54.853 (2013) inwoners. In de vorm van een Y vleit de stad zich rond een uitstekende rotspunt. Tot het begin van de 20e eeuw lag de stad aan het water, maar na de verwoestende overstroming van 1902 werden de rivieren omgeleid, sindsdien is de stad is verdeeld in Modica Alta en het modernere Modica Bassa, er zijn 2 rivieren die stromen in en rond Modica, de Fiume Modicano en Pozzo dei Pruni. De stad is vooral bekend om haar chocolade, cioccolata di Modica. Het toerisme is de belangrijkste inkomstenbron voor Modica, dankzij de toetreding tot de Unesco in 2002 en haar chocolade.
De stad is met al haar architectonische bouwwerken opgenomen in het Val di Noto, tezamen met Catania, Militello in Val di Catania, Noto, Scicli, Ragusa, Caltagirone en Palazzolo Acreide, onder de Werelderfgoedlijst van de UNESCO in 2002.
Omliggende gemeenten: Buscemi (SR), Giarratana, Ispica, Noto (SR), Palazzolo Acreide (SR), Pozzallo, Ragusa, Rosolini (SR) en Scicli.
Geschiedenis
[bewerken]De regio werd al bewoond in de prehistorie, van de nederzettingen van de Sicani, de Carthagers en de Siculi zijn nauwelijks meer sporen beschikbaar, in ieder geval de stad is in de tijd van de Griekse wetgeving als Motouka en onder de Romeinen als Motyca en later Mutica genaamd, in de geschiedschrijving is het bewijs te vinden dat de Romeinen het Modica noemden, als bondgenoten van Syracuse in 213/212 BC. Cicero bezocht Modica op een inspectie tour van Sicilië. Na een periode onder Byzantijnse heerschappij, zijn er door vroege getuigenissen van de christelijke cultuur te vinden o.a in het nabije Cava d'Ispica.
Modica kwam na een korte belegering in 844/45 onder Arabische heerschappij. Met de inval van de Noormannen na 1090 onder Ruggero (Roger) I de Hauteville, de stad van Modica werd een leengoed. Rond 1270, de regering ging naar het huis van Anjou, na de gevechten van de Siciliaanse Vespers naar de Heren van Aragon, een provincie werd gebouwd in 1296. De graaf van Chiaramonte had voor vele jaren in het zuiden van Sicilië de heerschappij van de rijkste en machtigste provincie. Zij werden vervangen door Graaf Bernardo Cabrera naar de wet met de steun van de Catalaanse koninklijke familie nadat de laatste Conte di Chiaramonte werd onthoofd onder beschuldiging van hoogverraad.
Een zware klap voor de bloeiende stad was in overeenstemming met eerdere bevingen 1542-1613, de aardbeving in Val di Noto van 1693, die, hoewel minder dodelijk dan in andere steden in het zuiden van Sicilië, vele gebouwen werd het slachtoffer, later zijn de gebouwen in barokke stijl herbouwd. In 1860, Modica was aanwezig bij de bevrijding van de Bourbon-heerschappij al in de eerste paar dagen, op 17 mei 1860 werd de Italiaanse driekleur gehesen. Modica bleef als een van de belangrijkste steden van Sicilië provinciehoofdstad, tot deze eer bij opdracht van Mussolini aan de gerelateerde Ragusaanse fascist Filippo Pennavaria in 1927, en overgedragen aan het kleinere naar inwoneraantal zijnde Ragusa.
Taal
[bewerken]In Modica wordt het Siciliaanse dialect gesproken, doch de officiële taal is het Italiaans.
Klimaat | jan | feb | mrt | apr | mei | jun | jul | aug | sep | okt | nov | dec |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
gemiddeld maximum (°C) | 9,1 | 7,7 | 13,4 | 15,0 | 22,6 | 25,4 | 29,6 | 27,4 | 24,7 | 20,0 | 15,6 | 11,2 |
gemiddeld minimum (°C) | 3,4 | 2,0 | 5,7 | 7,5 | 12,9 | 16,8 | 19,7 | 17,8 | 16,6 | 13,8 | 9,2 | 5,3 |
Modica heeft voor het algemeen een mild klimaat, De zomer is warm, droog en winderig, de winter is koel en regenachtig met een gemiddelde jaarlijkse neerslag van 850 mm, geconcentreerd over de herftst en de winter en deels in de lente. De gemiddelde temperatuur jaarlijks bedraagt 17°C. |
Arriveren
[bewerken]Per vliegtuig
[bewerken]Modica heeft geen luchthaven, u bent aangewezen op de dichtstbijzijnde in de buurt
- 1 Catania (Vincenzo Bellini Airport) (5,5 km Fontanarossa), ☏ +39 095 7239111, info@aeroporto.catania.it. (IATA: CTA,ICAO: LICC). Het Autobusbedrijf AST verzorgt de verbinding met Modica
- 2 Comiso (Vincenzo Magliocco), Via Generale Vincenzo Magliocco s.n. c/o Aeroporto di Comiso, 97013 Comiso(RG), Italia (16 km Ragusa), ☏ +39 0932 961467, info@soaco.it. (IATA: CIY, ICAO:LICB). Sinds oktober 2013 onderhoudt Ryanair vluchten vanuit Brussel-Zuid (Charleroi) naar deze luchthaven.Comiso Airport Vincenzo Magliocco
Vanuit Italië kunt u Comiso bereiken met een overstap op de luchthavens van Milano Linate, Pisa en Roma Ciampino. Vanuit Comiso kunt u met het Autobedrijf AST via Ragusa (aldaar overstappen) naar Modica, reisduur: 55 minuten.
Per trein
[bewerken]Vanuit de Benelux is Modica helemaal per trein te bereiken (via Messina en Syracuse) maar de reis duurt wel ruim een etmaal, zie de website van Deutsche Bahn. Op dit Nederlandstalige deel van de website zijn ook alle treinverbindingen op Sicilië te vinden.
- 3 Stazione di Modica (1,5 km ten zuiden van de stad). Het treinstation is gelegen aan de Via Stazione, vanwaar u te voet of per stadsbus naar het centrum kunt gaan. Modica ligt aan de spoorlijn Syracuse—Noto—Ragusa—Gela—Licata—Canicatti, dat bij Canicatti weer aansluit op de lijn Canicatti—Agrigento, komt u vanuit andere Siciliaanse steden kunt u ook de website van de Italiaanse Spoorwegen raadplegen.
Per bus
[bewerken]Busverbindingen in de provincie Ragusa, en vervolgens naar Palermo en Catania zijn voornamelijk afkomstig van de:
- AST Agenzia Modica, Via Sorda Sampieri 57, ☏ +39 0932 767301, fax: +39 0932 762331, info@astsicilia.it. AST heeft haar regionaal hoofdkantoor gevestigd in Modica.
- 4 Bushalte, van de AST bussen aan de rand van de stad (vanaf de Corso Umberto I), diverse keren per dag naar: Noto, Syracuse, Ragusa, Pozzallo en Gela..
Per auto
[bewerken]Vanaf de snelweg A18 Messina—Syracuse die momenteel eindigt bij Rosolini en bij Gela wordt voortgezet. Modica is op de Sud Occidentale Sicula SS 115 toegankelijk (Ponte Guerrieri), deze weg loopt over Ispica via Modica—Ragusa—Comiso—Vittoria uit de buurt van de kust en vervolgens van Gela weer langs de zuidkust over Agrigento ten westen. De verbeterde en de oudere SS 194 verbinden Modica met de kustplaats Marina di Modica. Links naar het noorden op de SS194 over Franco Fonte—Lentini die vervolgens Catania verbindt, SP 42 deze leidt van de bovenstad en SP 54 het zuidwesten van de benedenstad naar Scicli en vandaar verder naar de kust.
Per boot
[bewerken]De dichtstbijzijnde haven is Pozzallo vanwaar er bootverbindingen zijn met Malta.
Rondreizen
[bewerken]In de oude stad van Modica is het het makkelijkst om te voet te gaan. Het autobusbedrijf AST verzorgt het stadsdienstnet van Modica.
Bekijken
[bewerken]Straten en pleinen
[bewerken]- Corso Umberto I. Slagader van de buitengewoon levendige en drukke stad is de Corso Umberto I, waaraan tal van kerken en winkels liggen. Daaronder zijn veel winkels die chocolade verkopen.
- Piazza Buozzi.
Kerken
[bewerken]- 1 Duomo di San Pietro, Corso San Pietro. dagelijks 09:00-13:00 en 16:00-19.30. De dom werd gebouwd in de vroege 16e eeuw. Op de trap voor de kerk staan meer dan levensgrote standbeelden van de 12 apostelen. Na de verwoestende aardbeving van 1693 werd de kerk herbouwd door Rosario Boscarino en Mario Spada in barokstijl.
- 2 Duomo di San Giorgio, Corso San Giorgio 107. Met haar sierlijke door één toren gekroonde façade, een laat barok meesterwerk van Rosario Gagliardi. De monumentale, haast eindeloze trappen voor de kerk creëren het effect van een podium waarop de façade zich als een decor verheft.
- 3 Chiesa Santa Maria dell'Soccorso. Een eenvoudiger barokke kerk ook uit de 18e eeuw. Gelegen iets verder aan de Corso Umberto I.
- 4 Chiesa Madonna del Carmine (Chiesa S.Maria dell'Annunziata). De kerk dateert uit de 13e / 14e eeuw en heeft de drie grote aardbevingen overleefd, het vermelden waard is een sculptuur beeltenis door Antonello Gagini en het houten orgel uit 1774.
- 5 Chiesa di San Domenico. Chiesa di San Domenico stamt oorspronkelijk uit de 15e eeuw, de in 1678 vernieuwde voorgevel heeft sindsdien de aardbevingen overleefd . De kerk naast het Dominicaanse klooster doet nu dienst als Palazzo Municipale.
- 6 Chiesa di Santa Maria Bethlehem. Is gelegen aan de Via Marchese Tedeschi en staat op de plaats van een kapel uit de 14e eeuw. Het gebouw is verwoest tijdens de aardbeving van 1693, de barokke zijkapel Capella Palatina of Capella Cabrera heeft de aardbeving overleefd. De boog is een prachtig voorbeeld van Chiaramonte-Gotiek in Sicilië.
- 7 Chiesa di San Giovanni. De kerk dateert uit de 12e eeuw zoals beschreven, na de aardbeving van 1542 en de nog veel zwaardere aardbeving van 1693 herbouwd in de 17e / 18e eeuw in barok-stijl.
- 8 Chiesa San Nicolo Inferiore, Piazzetta Grimaldi. 10:00-13:00 en 16:00-19:00. Byzantijnse fresco's. € 2,00.
- 9 Portale de Leva. In de stijl van de Chiaramonte-gotiek.
Theaters
[bewerken]- 10 Teatro Garibaldi, Corso Umberto I, 207, ☏ +39 0932 946991. Open voor rondleidingen elke dag behalve maandag, 09:00-13:00 en 16:00-21:00. Klein negentiende-eeuws theater, een symbolische plaats van culturele en artistieke identiteit. Prachtig gerestaureerd en keerde terug naar de stad in zijn oorspronkelijke vorm.
Paleizen en kastelen
[bewerken]- 11 Castello di Modica. Open elke dag behalve op Maandag, 09:00-13:00 en 15:30-20:00. Hoog op een rots, ligt het kasteel van de Graven van Modica is het resultaat van een stratificatie van nederzettingen en faciliteiten die hebben plaatsgevonden door de eeuwen heen. Prachtig panoramisch uitzicht over de stad.
- 12 Palazzo Comunale, ligt bij de rotonde naast de kerk van S. Domenico.
- 13 Palazzo Salemi. Palazzo Salemi (1631-1640) en zijn uitzonderlijke portiek diende tot 1869 als Palazzo Comunale.
- 14 Palazzo Polara. Palazzo Polara (17e eeuw) ligt naast de Dom van San Giorgio op de heuvel.
Musea
[bewerken]- 15 Casa di Quasimodo, Via Posterla 84. ma. tot za. 10:00-13:00, vrij.- zat. ook 16:00-19:00. Aan de in Modica geboren dichter en Nobelprijswinnaar Salvatore Quasimodo (1901-1968), die Sicilië steeds weer tot thema van zijn gedichten maakte, herinnert dit in zijn geboortehuis ingerichte museum.
- 16 Museo del Cioccolato (Palazzo della Cultura), Corso Umberto I, 149, ☏ +39 0932 759111. 10:00-20:00.
Parken
[bewerken]- 17 Giardini di San Giorgio. Nabij de Duomo di San Giorgio is er een klein, rustig gelegen park met veel palmbomen.
Overige bezienswaardigheden
[bewerken]- Duomo di San Pietro
- Interieur Duomo di San Pietro
- Duomo di San Giorgio
- Chiesa S.Maria dell'Soccorso
- Chiesa S.Maria dell'Annunziata
- Chiesa di S.Domenico
- Chiesa di Santa Maria
- Chiesa di San Giovanni
- Kasteel van Modica
- Palazzo Salemi
- Palazzo Polara
- Teatro Garibaldi
- Piazza Buozzi
Doen
[bewerken]- Maak een rit met deze nostalgische trein, deze trein bestaat uit rijtuigen van het type Centoporti (honderd deuren), alléén tijdens het zomerseizoen rijd de Treno Barocco, tussen Ragusa—Modica—Scicli—Noto en Syracuse, informeer op het station van Modica naar de aankomst- en vertrektijden.
- 1 Cava di Ispica (SP 83, Modica-Cava d'Ispica). 09:00-13:00, Zon- en Feestdagen gesloten. Grotten van Ispica. Een prachtige kloof met de resten van een grottenstad. De grotten deden ooit dienst als woning maar werden ook gebruikt als begraafplaats of schuiloord. Het Archeologisch Park van Cava d'Ispica is gelegen in het noordelijke deel van het dal met dezelfde naam waarvan het pad tussen grote en steile kloven, kronkelt voor ongeveer 14 km. € 4,00.
- 2 Scicli (SP 94, Modica-Scicli). Nog zo'n barokjuweel is het plattelandstadje Scicli, ca. 12 km ten zuidwesten van Modica, dat ook al op de Werelderfgoedlijst van de Unesco staat. Rond de Piazza Italia en langs de Via Mormino Penna rijgen de barokke palazzi zich aaneen. Van een prachtig uitzicht kunt u genieten vanaf de Chiesa Madre di San Matteo.
- 3 Fornace Penna, Pisciotto (SP 66, Sampieri-Pisciotto). Restanten van een fabriek uit 1912, bijna geheel verwoest door een grote brand op 26 Januari 1924.
Strandvertier
[bewerken]- 4 Marina di Modica (SS 194 Modica-Marina di Modica). Ideale plek voor surfers
- 5 Sampieri (SS 194 Modica-Pozzallo,SP 66 Sampieri). La Spiaggetta en Pineta di Sampieri
- 6 Donnalucata (SP 42 Modica-Scicli, SP 39 Scicli-Donnalucata). Spiaggia Donnalucata en Spiaggia Pezza Filippa
- 7 Cava d'Alga (SP 65 Sampieri-Cava d'Alga).
- Il Treno Barocco van de FFSS
- Grotten van Ispica
- de Catacomben van Larderia-Cava d'Ispica
- Strand van Sampieri
- Via Francesco Mormino Penna-Scicli
Festiviteiten
[bewerken]Op 29 Juni wordt jaarlijks het feest gevierd van de patroon-heilige van de stad, San Pietro (Sint-Pieter) en op 23 April het feest van San Giorgio.
Kopen
[bewerken]- Cioccolata di Modica
Modica is beroemd om zijn chocolade winkels, er zijn tal van verschillende variëteiten van een nogal bittere chocolade vervaardigd volgens een antiek recept van de Azteken.
- 1 Antica Dolceria Bonajuto, Corso Umberto I, 159, ☏ +39 0932 941225, info@bonajuto.it. Chocolade van Modica in alle varianten en Siciliaanse zoetigheden.
- 2 Antica Dolceria Rizza, Corso Umberto I, 268, ☏ +39 0932 752550, info@anticadolceriarizza.it. Chocolade van Modica in talloze variaties en Torroni.
- 3 Caffe dell'Arte, Corso Umberto I, 114, ☏ +39 0932 943257, info@caffedellarte.it. 07:30-13:30 en 15:00-22:30, Dindag gesloten. Chocolade van Modica in alle variaties, Nucatoli en Quaresimali.
- 4 Casa Don Puglisi, Corso Umberto I, 267, ☏ +39 0932 193111, info@laboratoriodonpuglisi.it. Zeer goed zijn de mpanattighi (deegtasjes gevuld met chocolade en rundvlees), nucatoli (S-vormige, met vijgen, kweeperenjam en honing gevulde koekjes) en mustazzola (honingnotengebak).
Eten
[bewerken]- 1 Ristorante Pizzeria Al Muretto Della Contea (di Simone Messina), Via Loreto Gallinara 1043, ☏ +39 0932 751428.
- 2 Taverna Nicastro, Via S.Antonino 30, ☏ +39 0932 945884, info@tavernanicastro.it. alléén s'avonds, zondag en maandag gesloten. Deze zaak in Modica Alta is populair bij de families, uitstekende Antipasti. € 20,00.
- 3 Ristorante La Gazza Ladra, Via Blandini 112, ☏ +39 0932 755655, info@ristorantelagazzaladra.it. Michelin sterren bekroonde restaurant. € 60,00.
- 4 Osteria dei Sapori Perduti, Corso Umberto I, 228, ☏ +39 0932 944247, fax: +39 0932 752691, info@osteriadeisaporiperduti.it. 12:00-15:00 en 19:30-00:00.
- 5 Ristorante Torre D'Oriente (di Salvatore Carpenzano), Via Posterla 29, ☏ +39 0932 948160. zondagavond en maandag gesloten. Elegante zaak met goede keuken op de daken van Modica. Mooi terras. € 40,00.
- 6 Ristorante Pizzeria La Contea, Via Clemente Grimaldi 151, ☏ +39 0932 944812, info@pizzerialacontea.com. 19:00-00:00.
- 7 Fattoria delle Torri, Vico Napolitano 41 (Modica Bassa), ☏ +39 0932 751286. 10:00-15:00 en 18:00-23:00, Maandag gesloten. Haute cuisine op zijn Siciliaans. Vertrouw op de creatie van de chef! Vanaf € 40,00.
- 8 Trattoria L'Arco (di Gintoli Grazia), Piazza Corrado Rizzone 112, ☏ +39 0932 942727, info@trattoria-arco.com.
- 9 Trattoria il Girasole, Via Mercè 63, ☏ +39 0932 943532, trattoriailgirasole@gmail.com. 11:00-15:00 en 19:00-00:00, woensdag gesloten.
- 10 Trattoria la Rusticana, Viale Medaglie D'Oro 34, ☏ +39 0932 942950.
Marina di Modica
[bewerken]- 11 L'Oasi Dei Re, Via Granada 1, 97015 Marina di Modica (RG), ☏ +39 0932 777340, oasideire@gmail.com. 08:00-00:00.
Uitgaan
[bewerken]- 1 Almanera Lounge Bar, Corso Umberto I, 260. do.-di. 19:00-04:00. Bar met easy-listeningmuziek voor 30+plussers.
- 2 Caffé Hemingway, Via Clemente Grimaldi 361. 19:00-24:00. Literair café en aperitiefbar met tafeltjes buiten.
Overnachten
[bewerken]Bed & Breakfast
[bewerken]- 1 B&B Luna Blu, Via Nazionale 44, ☏ +39 0932 763812, fax: +39 0932 453119, lunablu.modica@alice.it.
- 2 B&B L'Orangerie, Via de Naro 1/5, ☏ +39 347 0674698 (mobiel), fax: +39 0932 754840, info@lorangerie.it.
- 3 B&B Modica (Pineta Monserrato), Via Nazionale 122, ☏ +39 0932 946908, fax: +39 0932 946908, info@pinetamonserrato.it.
- 4 B&B de Charme (Palazzo Il Cavaliere), Corso Umberto I, 259, ☏ +39 0932 947219, fax: +39 0932 947219, info@palazzoilcavaliere.it.
Hotels
[bewerken]- 5 I Tetti di Siciliando, Via Cannata 24 (Modica Bassa), ☏ +39 093 2942843, info@siciliando.it. Eenvoudige maar ruime kamers in een zijstraat van de Corso Umberto I, voor een deel met uitzicht. Het grote pluspunt van deze accomodatie is de zeer sympathieke en behulpzame leiding. Met Mountainbike-verhuur. 2 pk € 50,00-€ 70,00.
- 6 Relais Hotel Modica, Via Campailla 99, ☏ +39 0932 754451, fax: +39 0932 754451, info@hotelrelaismodica.it.
- 7 FerroHotel, Via Stazione, ☏ +39 0932 941043, fax: +39 0932 947599, info@ferrohotel.it.
- 8 Hotel Bristol, Via Risorgimento 8, ☏ +39 0932 762890, fax: +39 0932 763330, hotelbristolmodica@gmail.com.
- 9 Hotel Torre del Sud, Corso Sandro Pertini 42, ☏ +39 0932 762120, fax: +39 0932 456229, info@torredelsud.it.
- 10 Modica Palace Hotel, Via Vanella 106, ☏ +39 0932 456033, fax: +39 0932 454120, info@modicapalacehotel.it.
- 11 Hotel Principe d'Aragona, Corso Umberto I, 281, ☏ +39 0932 756041, fax: +39 0932 756027, info@hotelprincipedaragona.it.
- 12 Hotel Grana Barocco, Corso Umberto I, 133, ☏ +39 0932 754704, info@granabarocco.it.
- 13 Hotel De Mohac, Via Tommaso Campailla 15, ☏ +39 0932 754130, fax: +39 0932 947331, info@hoteldemohac.it.
- 14 Hotel Palazzo Failla, Via Blandini 5, ☏ +39 0932 941059, fax: +39 0932 941059, info@palazzofailla.it. Het viersterrenstadspaleis van de Familie Failla is een waar juweel. De 10 met antieke meubels ingerichte kamers maken indruk met hun met fresco's gedecoreerde plafonds en vloertegels uit Caltagirone. Onder hetzelfde dak: het met Michelinsterren bekroonde restaurant La Gazza Ladra. 2 pk € 69,00-€ 109,00.
Agriturismo
[bewerken]- 15 Agriturismo Nacalino, Contrada Nacalino, Modica (Ca. 10 km ten zuiden van Modica), ☏ +39 093 279022, fax: +39 093 279022, info@nacalinoagriturismo.it. Nacalino Agriturismo ligt omgeven door Johannesbroodbomen. Een ideaal vertekpunt voor de verkenning van de omgeving. De kamers zijn eenvoudig maar stijlvol ingericht. Pluspunten zijn het uitstekende eten (altijd half-pension boeken!) en het zwembad. 2 pk € 90,00 - €110,00.
Marina di Modica
[bewerken]- 16 Blu ModicAmare (Residence), Via delle Rose 7, 97010 Marina di Modica (150 m v/h strand), ☏ +39 0932 902601, blumodicamare@gmail.com.
Veiligheid
[bewerken]De invloed van de georganiseerde misdaad is in Modica voor de toeristen niet merkbaar en de criminaliteit in de meeste Siciliaanse stadjes klein, de gebruikelijke voorzorgsmaatregelen dienen nog steeds niet onopgemerkt gelaten te worden.
Alarmnummer: 112
- Carabinieri (Compagnia Stazione di Modica), Via Resistenza Partigiana 109, ☏ +39 0932 454453.
Contact
[bewerken]- toeristische informatie Modica
- 5 Ufficio Turistico (Palazzo della Cultura), Corso Umberto I, 141, ☏ +39 346 6558227 (mobiel), ufficio.turistico@comune.modica.rg.it. 08:00-13:30 en 15:30–19:00.
- Comune di Modica, Via Resistenza Partigiana 38, ☏ +39 0932 759810, info@comune.modica.rg.it. 08:30-13:15.
Medische Hulp
[bewerken]- 6 Ospedale Maggiore, Via Aldo Moro (Modica Bassa), ☏ +39 0932 448111.
Rondom
[bewerken]- Ragusa - Ragusa Ibla en de Kathedraal San Giorgio;
- Noto - Noto Antica en de Kathedraal San Nicolo;
- Syracuse - het schiereiland Ortigia, het Pantheon en het Santuario Santa Maria della Lacrime.
Regio's van Italië |
---|
Abruzzen · Apulië · Basilicata · Calabrië · Campanië · Emilia-Romagna · Friuli-Venezia Giulia · Lazio · Ligurië · Lombardije · Marche · Molise · Piëmont · Sardinië · Sicilië · Toscane · Trentino-Zuid-Tirol · Umbrië · Valle d'Aosta · Veneto |