Andorra
 | |
| Locatie | |
 | |
| Vlag | |
 | |
| Beknopt | |
| Hoofdstad | Andorra la Vella |
| Regering | parlementaire democratie |
| Munt | euro (EUR) |
| Oppervlakte | 468 km² |
| Bevolking | 85.082 (2012) |
| Taal | Catalaans (officieel), Frans, Kastiliaans, Portugees |
| Religie | Rooms Katholiek (voornamelijk en officieel) |
| Elektriciteit | 220/50Hz (Europese stekker) |
| Oproepcode | +376 |
| Internet TLD | .ad |
| Tijdzone | UTC +1 |
Andorra is een heel klein (pop. 73.100, maat 464 km²), bergachtig land in de Pyreneeën in Europa, en is gelegen op het Iberisch Schiereiland, op de grens tussen Frankrijk en Spanje, in Zuid-Europa.
Info
[bewerken]Geschiedenis
[bewerken]Andorra is de laatste onafhankelijke overlevende van de Marca Hispanica (Spaanse marken), de bufferstaten die werden gesticht door Carlemany (= Catalaans voor Karel de Grote), die nodig waren om de islamitische Moren tegen te houden, en ze toegang tot christelijk Frankrijk te beletten.
De traditie zegt dat Karel de Grote het Andorrese volk een stuk land gaf in ruil voor hun strijd tegen de Moren. Zo rond 800 werd Karels kleinzoon, Karel de Kale, graaf van Urgell, benoemd tot heerser van Andorra. Een afstammeling van de graaf droeg het land later af aan het bisdom van Urgell, geleid door de bisschop van Urgell.
In 1933 bezette Frankrijk Andorra, vanwege sociale onrust voor de verkiezingen. Tussen 1936 en 1940 werd een Frans detachement in Andorra gelegerd om invloeden van de Spaanse Burgeroorlog en Franco’s Spanje buiten te houden. In 1958 sloot Andorra vrede met Duitsland. Andorra stond tijdens de Eerste Wereldoorlog aan de zijde van de Entente maar was vergeten bij het Verdrag van Versailles en was dus, juridisch gezien, nog steeds in oorlog met Duitsland.
Vanwege de relatieve isolatie van het land heeft Andorra's bestaan zich buiten de hoofdstroom van de Europese geschiedenis afgespeeld, met weinig banden met andere landen. Dit wijkt erg af van Spanje en Frankrijk. Tegenwoordig echter hebben de bloeiende toeristenindustrie, in samenhang met de ontwikkelingen op het gebied van vervoer en communicatie, het land uit zijn isolement gehaald en werd het politieke stelsel in 1993 grondig gemoderniseerd.
Tegenwoordig is Andorra op politiek gebied sterk verbonden met de Europese Unie zonder er lid van te zijn. Het gebruikt de euro als betaalmiddel, maar slaat geen eigen munten. Voor de invoering van de euro waren de Franse frank en de Spaanse peseta beide wettig betaalmiddel.
Gedurende 715 jaar, van 1278 tot 1993, werd Andorra onder een unieke constructie bestuurd, namelijk door zowel het Franse Staatshoofd als de Spaanse Bisschop van Urgel. In 1993, werd pas een parlementaire democratie ingesteld, met deze beide personen nog steeds formeel aan het hoofd. Het land is pas na de 2e Wereldoorlog uit zijn isolement gekomen, dankzij de toeristenindustrie die de weg naar dit belastingvrije bergstaatje goed heeft weten te vinden.
Geografie
[bewerken]Vanwege zijn ligging in de oostelijke Pyreneeën bestaat Andorra hoofdzakelijk uit ruwe bergen met een gemiddelde hoogte van 1996 m. De hoogste top is de Pic de Coma Pedrosa (gelegen in de westelijke streek Coma Pedrosa in La Massana) met 2946 m. De bergen worden van elkaar gescheiden door drie smalle valleien in een vorm van een Y die samenkomen op het punt waar de rivier de Valira, de belangrijkste waterstroom van het land, de grens met Spanje oversteekt. Dit is met een hoogte van 840 m tevens het laagstgelegen punt van Andorra.
La Massana bevat de vijf hoogste toppen van het land. In Encamp bevinden zich de grootste meren. De meest ongerepte natuur is te vinden in Grau Roig, in de parochie Encamp.
Het klimaat van Andorra komt grotendeels overeen met het gematigde klimaat van de buurlanden, maar vanwege zijn hogere ligging is er gemiddeld meer sneeuw in de winter en is het iets koeler in de zomer. De hoogste toppen van het land zijn in de zomer zelden met sneeuw bedekt.
Andorra bestaat uit 468 km² land. Het land is ongeveer 2,1 x zo groot als de gemeente Amsterdam of 3 x het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Andorra heeft 120,3 km aan grenzen: 56,6 km grenst aan Frankrijk en 63,7 km aan Spanje.
Bevolking
[bewerken]Andorrezen vormen een minderheid in hun eigen land; slechts 33% van de inwoners is in het bezit van de Andorrese nationaliteit. De grootste groep buitenlandse ingezetenen zijn de Spanjaarden (43%), die samen met de Portugese (11%) en de Franse (7%) ingezetenen de grootste ‘buitenlandse’ groepen vertegenwoordigen. De resterende 6% behoren tot verscheidene andere nationaliteiten.
De enige officiële landstaal is het Catalaans, de taal die ook gesproken wordt in de aangrenzende Spaanse autonome regio Catalonië, waarmee Andorra vele culturele trekken deelt. Naast het Catalaans worden ook het Spaans en het Frans veel gesproken en het Portugees en Engels zijn belangrijke immigrantentalen.
De overheersende godsdienst is het rooms-katholicisme.
Steden
[bewerken]Andorra heeft eigenlijk maar één echte stad, de hoofdstad Andorra-la-Vella. Ondanks de maar 23.000 inwoners is het er altijd erg druk. Dit komt doordat heel veel toeristen en dagjesmensen komen winkelen in de vele belastingvrije winkels van de stad.
Grote of belangrijke plaatsen in Andorra zijn:
- Andorra la Vella — hoofdstad van Andorra
- Les Escaldes-Engordany — Deze plaats is aan de hoofdstad Andorra-la-Vella vastgegroeid. De plaats is bekend om zijn warmwaterbron. Hier staat een luxe zwemparadijs, de Caldea.
- Pas de la Casa — Skiresort en winkelcentrum aan de Franse grens, aan de voet van de Port d'Envalira, de hoogste pas (2408 m.) van de Pyreneeën
- Ordino — Stadje met historische kern. De plaats ligt in het zijdal en is daardoor wat rustiger.
- Soldeu — Skiresort en vertrekpunt gondel
- Arinsal — Skidorp en vertrekpunt gondel
- La Massana — Skidorp waar ook gewinkeld kan worden. Ook van hieruit vertrekt een gondel naar de skipistes.
Andere bestemmingen
[bewerken]Arriveren
[bewerken]Per vliegtuig
[bewerken]Andorra heeft geen luchthaven/vliegveld, bijvoorbeeld het vliegveld Gerona-Costa Brava in Spanje is een mogelijkheid om naartoe te vliegen. Een qua bereikbaarheid (goede rechte wegen) beter alternatief is de luchthaven van Barcelona: El Prat de Llobregat.
Per trein
[bewerken]In Andorra is er geen spoorwegennet. Wel is er een station in het nabijgelegen L'Hospitalet(12 km). Van hieruit zijn geregelde busdiensten naar Andorra.
Per bus
[bewerken]Per auto
[bewerken]Per auto is Andorra gemakkelijk te bereiken over wegen van goede kwaliteit. Houd wel rekening met tweebaanswegen over hoge bergpassen. Vooral in de winter wil dit nogal eens problemen opleveren. De meest voor de hand liggende route vanuit Nederland leidt je langs Antwerpen (B) en de Franse steden Parijs, Orléans, Limoges, Toulouse en Foix naar de bergpas Pas de la Casa. Via deze pas (2408 m.) of via een toltunnel onder deze pas wordt Andorra bereikt.
Door de vele dagjesmensen kan het verkeer in Andorra, met name in de hoofdstad, heel erg druk zijn. De straten van de stad staan dan vol met auto's en ook elders langs de hoofdweg door het land staan files. Het vinden van een parkeerplaats kan lastig zijn.